رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل و مبارزه با دخانیات وزارت بهداشت:
وزارت بهداشت در طول سه سال گذشته هیچ وصولی از محل مالیات دخانیات نداشته است
به گزارش توتون صنعت به نقل از خبرگزاری ایسنا بهزاد ولی زاده رییس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات در گفتگو با آن خبرگزاری با اشاره به شعار امسال هفته ملی بدون دخانیات مبنی بر «دخانیات تهدیدی برای سلامت و محیط زیست ما» گفت: امسال نه تنها مباحث سلامتی، بلکه به مشکلات محیط زیست که متاثر از دخانیات است نیز خواهیم پرداخت. سال‌ها است که سازمان بهداشت جهانی اعلام می‌کند که 8 میلیون مرگ سالانه به دلیل مصرف دخانیات و مواجهه با دود آن اتفاق می‌افتد؛ در واقع بیش از یک میلیون نفر از این آمار به دلیل مواجهه با دود دخانیات جان خود را از دست می‌دهند. این درحالی است که امسال باید به تبعات تاثیر تولید و مصرف دخانیات بر محیط زیست و حیات وحش، از جمله آلودگی آب، هوا و خاک، جنگل زدایی ناشی از کشت توتون، تهدید امنیت غذایی به دلیل اشغال کردن زمین‌های کشاورزی برای کشت توتون به جای تولید محصولات غذایی مورد نیاز و ورود آلودگی ناشی از پسماندهای حاصل از مصرف مواد دخانی به منابع غذایی و... نیز پرداخته شود.
افزایش بیش از دو برابری مصرف سیگار بین دختران 13 تا 15 ساله
ولی زاده با اشاره به اینکه در منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت، فراوانی مصرف دخانیات در بانوان پایین است، اظهار کرد: البته این آمار در حال رشد است و می‌توان گفت که طی چندسال آینده همان تعادلی که در مصرف دخانیات بین زن و مرد در کشورهای توسعه یافته به وجود آمده، در کشورهای درحال توسعه هم به وجود خواهد آمد. مصرف سیگار در بین سنین 13 تا 15 سال در سال‌های 1386 تا 1395 مورد رصد قرار گرفت و مشخص شد که مصرف سیگار در بین دختران در این گروه سنی در سال 95 نسبت به سال 86 از 0.9درصد به 2.1درصد افزایش یافته یعنی بیش از دو برابر شده بود. در پسران این آمار با کمی کاهش از 5 درصد به 4.8 درصد رسیده است که باید آمار مصرف در این گروه سنی نیز به روز رسانی شود.
ولی‌زاده ادامه داد: طبق نتایج آخرین مطالعه‌ای که در سال 1400 منتشر شد در گروه سنی بالای 18 سال، حدود 4.44 درصد زنان بالای 18 سال و 25.88 درصد مردان بالای 18 سال مصرف‌کننده انواع محصولات دخانی هستند که نزدیک به 14 درصد(متوسط) می‌شود. در مورد مصرف روزانه سیگار نیز در همین گروه سنی، زنان حدود 0.77 درصد یعنی کمتر از یک درصد و مردان حدود 20 درصد به صورت روزانه مصرف می‌کنند. در مورد قلیان نیز به صورت روزانه در همین گروه سنی 3.64 درصد در زنان و 5.56 درصد مردان و در مجموع 4.5 درصد گروه سنی زیر 18 سال به صورت روزانه قلیان مصرف می‌کنند. آخرین آمار نسبت به سال 1395 بیانگر کاهش مصرف سیگار حدود 17.2 درصد بین زنان و 0.54 درصد بین مردان است.
ممنوعیت افزودن عطر و طعم به توتون و تنباکو
ولی‌زاده با ذکر مثالی ادامه داد: موضوع ممنوعیت افزودن عطر و طعم به توتون و تنباکو که سال‌ها درگیر آن بودیم با شکایت عوامل صنایع دخانی مواجه شد که رای موقت حذف مصوبه از دیوان عدالت را گرفتند و با یک سال و نیم تلاش ما سرانجام دیوان عدالت اداری به نفع وزارت بهداشت رای داد و این موضوع تصویب شد که افزودن عطر و طعم به توتون و تنباکو مصداق تبلیغ و ممنوع است. اما اخیرا در هیئت مقررات‌زدایی تصویب شده است که این مصوبه ابطال شود و بهانه‌ای که می‌آورند این است که می‌گویند شما قانونی تصویب کردید که مانع از کسب و کار است و این یعنی باید ما اجازه دهیم تنباکوی معطر و معسل در کشورمان تولید شود که این امر با سیاست‌ها و رسالت وزارت بهداشت منافات دارد.
تاکید بر یکسان‌سازی بسته‌بندی محصولات دخانی
ولی زاده تاکید کرد: از سوی دیگر در جلسات اخیر ستاد کشوری کنترل دخانیات، بسته بندی ساده محصولات دخانی را پیشنهاد کردیم. بسته بندی سیگارهای باریک و جذابی که دختران گرایش زیادی به مصرف آن دارند مورد قبول ما نیست. همه انواع سیگارهایی که ارائه می‌شود باید بسته بندی ساده و متحدالشکل داشته باشند که هیچ گونه تعابیر و تصاویر گمراه کننده بر آن وجود نداشته باشد؛ دستورالعملی که در انتظار اجرای آن هستیم ولی اتفاق مثبتی رخ نداده است و این درحالی است که حتی مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری هم بر بحث استانداردسازی بسته بندی محصولات و به حداقل رساندن تبلیغات آن ورود کرده است.
در طول برنامه ششم فقط یک‌درصد سهم وزارت بهداشت از مالیات دخانیات پرداخت شده است
وی درباره میزان درآمد وزارت بهداشت از محل مالیات بر دخانیات، تصریح کرد: وزارت بهداشت در طول 3 سال گذشته هیچ وصولی از محل مالیات دخانیات نداشته است. در آخرین روز کاری سال 1400 مبلغی کمتر از 100 میلیارد تومان از کل 7000 میلیارد تومان درآمد دولت از محل مالیات بر دخانیات به وزارت بهداشت پرداخت شد که این وصولی هم به دانشگاه‌های علوم پزشکی برای کنترل دخانیات و برنامه‌های پیشگیرانه ارسال شده است. در کل قانون برنامه ششم توسعه در حوزه دخانیات حدود یک درصد از درآمدی که باید به وزارت بهداشت داده می‌شد، محقق شده که متاسفانه کمبود منابع، طرح‌های در دست اجرا نظیر شهر و روستای بدون دخانیات، دانشگاه بدون دخانیات و پیشگیری از دخانیات در مدارس، راه اندازی خط تلفنی و خدمات ترک دخانیات، فرهنگسازی و آموزش عمومی و... را با چالش مواجه ساخته است.
داروی ترک دخانیات، دیگر رایگان نیست
ولی‌زاده درباره اقداماتی که وزارت بهداشت برای ترک دخانیات ارائه می‌دهد، بیان کرد: در 5000 مرکز جامع خدمات سلامت خود خدمات مشاوره و ترک دخانیات ارائه می‌کنیم ولی اگر در روند ترک دخانیات فرد نیاز به دارو داشته باشد این مراکز کمکی برای ارائه داروی رایگان به فرد مصرف کننده نمی‌کنند؛ در حالی که قبلا 150 کلینیک در سطح کشور داشتیم و تحت نظر دانشگاه‌های علوم پزشکی این مراکز برچسب نیکوتین و... به افراد متقاضی ترک، ارائه می‌دادند. این مراکز میانگین آمار ترک دخانیات خوبی هم داشتند اما بعد از اینکه مراکز در نظام شبکه ادغام شدند، دیگر در مراکز داروی رایگان ارائه نمی‌شود و اکنون وزارت بهداشت به دلیل کمبود منابعی که دارد نمی‌تواند داروی ترک دخانیات را به شکل رایگان ارائه دهد.
نحوه ارائه خدمات تلفنی ترک دخانیات
وی درخصوص ارائه خدمات تلفنی ترک دخانیات، گفت: پرسنلی برای خط ملی ترک دخانیات به شماره 4030 آموزش دادیم. اگر افراد نتوانند از طریق این مشاوره اقدام به ترک دخانیات کنند، راهنمایی می‌شوند تا به یکی از مراکز جامع خدمات سلامت مراجعه کنند تا خدمت لازم را دریافت کنند. اقدام دیگری هم در زمینه ترک دخانیات داشتیم که با معاونت درمان وزارت بهداشت هماهنگ کردیم تا دستورالعملی به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شود تا پزشکانی که تمایل به ارائه خدمات مشاوره ترک دخانیات در مطب‌های خود دارند، بتوانند دوره‌های ترک وزارت بهداشت را بگذرانند و پس از آن در مطب خود این خدمت را ارائه دهند.