مجتمع دخانیات مازندران یکی از مجتمع‌های تولیدی وابسته به شرکت دخانیات ایران است که نزدیک به پنج دهه سابقه فعالیت دارد و از جمله مراکز مهم فرآوری محصول خام برای این صنعت به حساب می‌آید. واحد سورک که زیرمجموعه این مجتمع است، به دلیل کمبود ماده اولیه فقط چند ماهی از سال را فعالیت می‌کند اما مهدی جوادی مدیر مجتمع مازندران در گفت‌وگو با توتون صنعت از افزایش زمان فعالیت مجتمع سورک به دلیل برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای افزایش تولید ماده خام و سطح زیر کشت خبر می‌دهد. مدیر این مجتمع همچنین با اشاره به پتانسیل‌های موجود در سالن تولید سیگارت این مجموعه، آمادگی خود برای تولید مشترک سیگارت یا افزایش خطوط تولید مجتمع مازندران را اعلام می‌کند. به گفته او، این سالن آماده پذیرش 6خط تولید است اما در حال حاضر فقط دو خط آن فعال است. بر اساس برنامه‌ریزی‌های ستاد شرکت، احتمال افزایش تعداد خطوط مجتمع مازندران وجود دارد.
در مجتمع چه مقدار سیگارت تولید می‌کنید. نسبت به سال گذشته چه برنامه‌های توسعه‌ای اجرا کرده‌اید؟
برنامه‌های توسعه‌ای ما با توجه به سیاست‌های کلان شرکت که ابلاغ می‌شود، پیگیری خواهد شد. در حال حاضر تولید حداکثری در دستور کار ما قرار دارد. در فروردین ماه امسال بر اساس برنامه ابلاغی و سیاستی که تعیین شده است، بیش از دو برابر تولید را به ثبت رساندیم و این روند ادامه خواهد داشت.
چه تعداد نیرو دارید و این مجتمع برای چند نفر شغل ایجاد کرده است؟
ما قریب به 450 نفر نیروی رسمی و قراردادی داریم. عمدتا نیروهای ما رسمی هستند.
چند درصد نیروهای شرکت رسمی و چند درصد قراردادی هستند؟
با توجه به سیاست‌های شرکت در خصوص تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی به رسمی، در حال رسمی کردن نیروهای قراردادی شرکت بر اساس بخشنامه دولت هستیم. عملا این افراد به زودی تبدیل به نیروی رسمی شرکت می‌شوند.
نیروی فصلی هم دارید؟
اصلا نیروی فصلی نداریم. تعداد کمی نیروی فصلی داریم که در حال بازنشستگی هستند.
چرا ترجیح دادید نیروی فصلی نداشته باشید؟
البته باید توضیح دهم که نیروهای فصلی با حجمی متفاوت هستند. ما بر اساس بخشنامه‌ای که در سال 80 ابلاغ شد، جذب نیروی فصلی را متوقف کردیم.
امسال چقدر توتون می‌خرید و میزان خرید محصول خام در سال گذشته چقدر بوده است؟
سال گذشته در مازندران 200 تن توتون خریداری کردیم. با توجه به سیاست‌های جدیدی که در سطح کشور در رابطه با کشاورزان ابلاغ شده است، پیش‌بینی می‌شود امسال بیش از سه برابر نسبت به سال قبل افزایش تولید در حوزه کشاورزی داشته باشیم.
مجتمع مازندران چند درصد سیگارت کل شرکت دخانیات را تولید می‌کند؟
ما سال گذشته بر اساس برنامه‌های ابلاغی یک تا دو درصد از کل سیگارت تولید شده در شرکت دخانیات را تولید کردیم.
در بخش فروش، توزیع سبدی دارید؟ آیا توزیع توسط مجتمع انجام می‌شود یا اینکه محصولات را به تهران ارسال می‌کنید تا توزیع به صورت متمرکز انجام شود؟
ما همه تولیدات خود را به تهران ارسال می‌کنیم تا آنجا متمرکز شود و سپس توزیع انجام می‌شود. آنها نیز توزیع را به فراخور بازار به تمام استان‌ها انجام می‌دهند.
چه برندهایی را تولید می‌کنید؟
بهمن مشکی نانو باریک و برند t4 را تولید می‌کنیم.
محصولات شما از نظر بازارپسندی چه وضعیت دارد؟
محصولات ما بازار پسند است.
به جز شما جای دیگری هم هست که این دو محصول را تولید کند؟
خیر، t4 متعلق به ماست.
بهمنی که در مجتمع مازندران تولید می‌شود، چه فرقی با بهمن سنتی دارد؟
نوع ساختار، کریستال و مرغوبی آن متفاوت است.
از نظر کیفیت چه تغییری دارد؟
ذائقه بیشتر به سمت نانو رفته است. تغییر ذائقه رخ داده است و ما هم در بخش تولید به همین سمت حرکت کرده‌ایم.
شنیده شده بهمن کوتاه بازارپسندی خوبی داشته و بازار صادراتی دارد. آنچه در این مجتمع تولید می‌کنید، به اندازه بهمن کوتاه متقاضی دارد و صادراتی است؟
اینها به حوزه بازاریابی و فروش شرکت باز می‌گردد. ما مجری سیاست‌ها هستیم. حوزه بازاریابی بر اساس سیاست روز بازار تصمیم‌گیری می‌کند و در نهایت ما این سیاست‌ها را اجرا می‌کنیم.
مجتمع مازندران چند سال سابقه فعالیت دارد؟
سابقه این مجتمع طولانی است. قبل از ایجاد خود مجتمع، حوزه کشاورزی فعال شد. فعالیت‌های کشاورزی از دهه 40 شروع شده است و بخش صنعت پس از کشت توتون از سال 1352 یا 1353 کار خود را شروع کرده است.
اهمیت این مجتمع در اشتغالزایی منطقه چقدر است؟
این صنعت یک صنعت اشتغال‌زا است. اشتغال مستقیم و غیر مستقیم ایجاد می‌کند. رونق اقتصادی در حوزه کشت وکار با توجه به سیاست‌های جدید ایجاد شده است. صنعت دخانیات در روستاها و مناطق دور دست اشتغال ایجاد کرده است و باعث ایجاد گردش مالی در این مناطق شده است. برای خود شرکت هم آورده اقتصادی از نظر صادرات خواهد داشت.
می‌توان گفت مجتمع مازندران جزء اولین صنایعی بوده است که در این استان ایجاد شده است؟
بله، می‌توان این‌گونه گفت.
به همین دلیل مردم به آن وابسته هستند؟
از قبل در دهه 30 بزرگان ما به کشت توتون سنتی وابسته بودند. در دهه 20 هم کشت به صورت ارباب رعیتی در منطقه وجود داشته و توتون کشت می‌شده است. بعد که دخانیات در تهران شکل گرفت، در شهرستان ساری و گرگان دفاتر توتون و دخانیات ایجاد شد. به تدریج صنعت توسعه پیدا کرد تا اواخر دهه 40 و اوایل 50 صنعت دخانیات به‌طور کامل به استان وارد شد.
محصول سنتی که پدربزرگانتان می‌کاشتند، با چیزی که اکنون کشت می‌شود، تفاوت داشت؟
بله خیلی تفاوت داشت.
می‌توانید توضیح دهید؟
جنس، واریته و گونه محصولی که امروز می‌کارند با آنچه در گذشته می‌کاشتند، متفاوت است. از نظر کیفیت هم کاملا متفاوت است.
در حال حاضر توتون سنتی در استان کشت می‌شود؟
خیر، بیشتر تیپ غربی و تیپ شرقی کشت می‌شود. در حال حاضر چیزی که مورد نیاز شرکت دخانیات ایران است، در سطح استان توسط کشاورزان کشت می‌شود.
«سورک» یکی از واحدهای پیشرفته دخانیات در حوزه فرآوری است. در رابطه با فعالیت این مرکز بیشتر توضیح می‌دهید؟
سورک تنها کارخانه فرآوری شرکت دخانیات ایران در کشور است. این مجموعه بعد از اینکه محصولات حوزه کشاورزی از سراسر ایران خریداری شد، فعال می‌شود. توتون سراسر کشور به اینجا ارسال می‌شود. دوباره خشک، فرآوری و بسته‌بندی می‌شود و برای کارخانجات سیگارت‌سازی و خرمن‌گیری استان‌ها ارسال می‌شود.
به این ترتیب مجتمع مازندران و مجموعه سورک وظیفه آماده‌سازی ماده اولیه برای خرمن خطوط تولید سایر استان‌ها را به عهده دارد؟
بله، این وظیفه را به عهده دارد.
حلقه بعدی زنجیره تولید کجا است؟
حلقه بعدی استان گیلان است. محصولات ما به استان گیلان می‌رود.
سورک چه مدت در سال فعال است؟
بستگی به سطح زیر کشت محصول توتون دارد. محصولی که از حوزه کشاورزی در سراسر کشور خریداری می‌شود، به این مرکز می‌آید. با توجه به سیاستی که شرکت در سال جدید و سال‌های بعد در پیش گرفته است، با توجه به حجم و وسعت زیر کشت، میزان تولید محصول در سال 1401 نسبت به سال قبل و سال‌های قبل‌تر احتمالا دو تا سه برابر افزایش خواهد داشت. زمان تولید در مجموعه سورک هم به تناسب افزایش می‌یابد. این مسئله باعث ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم در منطقه می‌شود و تاثیر بسزایی در اقتصاد ساکنان محلی خواهد داشت. اشتغال ایجاد می‌کند و این مسئله برای مردم ساکن در ساری بسیار مهم است.
توتون مناطق مختلف از نظر فرآیند فرآوری با هم تفاوت ندارند؟
این یک بحث تخصصی است. تفاوت‌هایی با هم دارند. هر منطقه شرایط خاص خود را دارد.
در سورک این توانایی را دارید که بسته به شرایط و نوع توتون هر منطقه، کار فرآوری را انجام دهید؟
بسته به برنامه‌ای که از ستاد به ما ابلاغ می‌شود، عملیات فرآوری را در دستور کار قرار می‌دهیم. بر همان اساس نوع خرمن‌های خانه یک، خانه دو و خانه سه را اینجا اجرایی می‌کنیم.
نکته تکمیلی دارید؟
مجتمع مازندران ظرفیت و پتانسیل خوبی دارد. برای فعالیت 6خط سیگارت سازی، زیرساخت‌ها آماده است. در حال حاضر دو خط تولید در مجتمع نصب شده است بنابراین ظرفیت و زیر ساخت برای راه‌اندازی چهار خط دیگر وجود دارد. آمادگی کامل داریم با توجه به سیاست‌های شرکت این خطوط را فعال کنیم. این خطوط را می‌توان برای تولید مشترک با دیگر شرکت‌ها هم فعال کرد. هم برای نصب دستگاه جدید آمادگی کامل داریم و هم سالنی که داریم از استانداردهای لازم برخوردار است.
دستگاه‌های جدید برای راه‌اندازی خطوط خریداری شده است یا خیر؟
خرید دستگاه بسته به سیاست‌های شرکت است. شرکت دخانیات بحث خرید خطوط را در دستور کار دارد. باید ببینیم چه زمانی این دستگاه‌ها خریداری می‌شود. این مسئله بستگی به نظر دفتر مرکزی دخانیات دارد.
توضیح : مصاحبه مربوط به اوایل امسال است.