تهدید معیشت هزاران کشاورز با رشد نجومی مالیات تنباکوی معسل

توتون صنعت: فصل بودجه از راه رسید و دل‌نگرانی‌های تولیدکنندگان حوزه دخانیات شروع شد. هر سال در فصل بودجه، بحث بر سر مالیات دخانیات بالا می‌گیرد. نهادهای متولی سلامت بدون توجه به تبعات افزایش قیمت دخانیات بر قاچاق کالا و تاثیر آن بر سلامت جامعه، بر طبل افزایش قیمت‌ها می‌کوبند. این نهادها بر خلاف واقعیت‌های میدانی موجود، بر این باورند که با افزایش نرخ مالیات دخانیات می‌توانند مصرف را کاهش دهند اما آیا آمارهای واقعی از کف جامعه هم این ادعا را تایید می‎‌کند؟
واقعیت این است که مصرف‌کننده دخانیات بعد از افزایش قیمت‌ها به هر شکل ممکن کالای جایگزین ولو بی‌کیفیت را پیدا می‌کند و محصول با اثرات مضر مضاعف را جایگزین محصول استاندارد قبلی می‌کند. این مسئله هزینه‌های بسیاری را به جامعه تحمیل می‌کند اما نهادهای متولی سلامت گویا اعتقادی به شعار «پیشگیری بهتر از درمان است» ندارند و به همین دلیل به این نکته کلیدی وقعی نمی‌نهند.
آن طور که اکبر فیضی دبیر انجمن صنفی کارفرمایی، تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل ایران به «توتون صنعت» می‌گوید: با توجه به اینکه محصولات دخانی اعم از سیگار یا تنباکوی همواره یکی از کالاهای قاچاق پذیر است طبیعی است هر گونه تصمیمات غیر کارشناسانه با میزان افزایش قاچاق و تولیدات تقلبی ارتباط مستقیم دارد تولید تقلبی سیگار نیاز به دستگاه و خطوط تولید دارد اما در مورد تنباکوی معسل با توجه به اینکه تولید این محصول به صورت ساده تر امکان‌پذیر است، هر کسی می تواند با کمترین تجهیزات و امکانات دست به تولید تنباکوی معسل بزند‎‌.
او اضافه می‌کند: در سال‌های گذشته شاهد کشفیاتی بودیم که در انبارهای کوچک و محیط های غیر رسمی و غیر استاندارد تولیدات تقلبی تنباکوی معسل داشتند و محصول تقلبی و جعلی انواع برندهای رسمی را به بازار می‌ریختند و سهم بیشتری نسبت به تولید کننده قانونی از بازار تصاحب می‌کردند.
فیضی ادامه می‌دهد: گاهی اوقات مصرف‌کننده هم متوجه نیست که چه محصول بی کیفیتی استفاده می‌کند. کسی که در قهوه خانه قلیان مصرف می‌کند، هرگز سئوال نمی‌کند که این محصول جعلی است یا برند اصلی در اختیارش قرار گرفته است. او فقط یک دودی را استشمام می‌کند. و البته گاهی اوقات تشخیص برند رسمی از جعلی هم کار سختی است.
او تاکید می‌کند: اگر عوارض و مالیات غیر معقولانه اضافه شود، قطعا تولید داخل آسیب می‌بیند و موجبات ازدیاد کالای تقلبی و جعلی فراهم می گردد. در چنین فرآیندی شرکت‌های کوچک قانونی بشدت اسیب می بینند.

 تنباکوی 40 هزار تومانی، بدون خریدار
دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل ایران بیان می‌کند: 
اگر این عوارض و مالیات پیشنهادی در لایحه بودجه 1402 تایید شود بطور قطع دهها فرصت شغلی در بخش های تولیدی ، بازرگانی و کشاورزی به مخاطره خواهد افتاد.

جای تاسف است در شرایطی که حاکمیت روال مناسبی برای تعیین عوارض و مالیات سالانه ندارد و همه ساله تولیدکنندگان با پیشنهادات غیر منطقی مواجه می شود لذا کمتر سرمایه گذاری حاضر به سرمایه گذاری در این حوزه است و این در حالی است که در تمام دنیا اخذ عوارض و مالیات بر تولید تنباکو قوانین ثابتی دارد طبیعی است اینگونه تصمیمات خلق الساعه سبب می شود از حجم تولید قانونی کاسته و در نتیجه تولیدکننده غیر قانونی بدون پرداخت عوارض و مالیات و حق انحصار 32 درصدی سهم بیشتری از بازار را تصاحب کند.

به همین دلیل در نظر گرفتن 20 هزار تومان عوارض و مالیات برای یک بسته 50 گرمی تنباکوی معسل، یک تصمیم غیر کارشناسانه و غیر عقلائی است.

 تهدید معیشت هزاران کشاورز با رشد نجومی مالیات تنباکوی معسل
فیضی با اشاره به نگرانی تولیدکنندگان داخلی به خصوص تولیدکنندگان تنباکوی معسل درباره مفاد لایحه بودجه 1402، رشد مالیات و عوارض تنباکوی معسل در این بودجه را غیر قابل توجیه توصیف می‌‎کند.
او می‌گوید: در بودجه سال آینده برای هر بسته 50 گرمی تنباکوی معسل مبلغ 20 هزار تومان مالیات در نظر گرفته‌اند در حالی که سال قبل مالیات این محصول 3300 تومان بود.
دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل ایران ادامه می‌دهد: یک مدت همان مالیات 3300 تومانی هم بدلیل نداشتن مبانی کارشناسی لغو شد اما اکنون برای یک بسته 50 گرمی این رقم مالیات را در نظر گرفته‌اند. ما شک نداریم که این تصمیم و پیشنهاد، غیر کارشناسی است و باعث می‌شود تولید داخل و بخش‌های مرتبط شامل بازرگانی و کشاورزی آسیب جدی ببینند.
به گفته او، برآورد مصرف تنباکو در کشور سالیانه حدود 12 هزار تن می باشد که نزدیک به 5 هزار تن آن توسط تولیدکنندگان داخلی تامین و مابقی آن از طریق قاچاق یا تولید جعلی و تقلبی و به اصطلاح زیر پله ای تامین می شود. در حال حاضر بیش از بیست هزار نفر در زنجیره تولید اعم از کارگران ، زارعین و توزیع کنندگان اشتغال دلرند که هر گونه تصمیم غیر متناسب آینده شغلی آنها را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.

 فیضی تاکید می‌کند: مالیات تعیین شده برای کالای تنباکوی معسل به شدت همه بخش‌های مرتبط این صنعت را با تلاطم مواجه کرده است.

 ضربه مهلک بر پیکر اشتغال
دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل ایران یقین دارد که پیشنهادهای مالیاتی برای محصولات دخانی بالاخص تنباکوی معسل در بودجه سال 1402، یک ضربه مهلک بر پیکره تولید داخل وارد می‌کند و در آینده نزدیک باعث خواهد شد برخی کارخانه‌ها به‌خصوص کارخانه‌های ضعیف تعطیل شوند. 
او یادآور می‌شود: صنعت تولید محصولات دخانی صنعت خاصی است. این صنعت برخی الزامات دارد. این الزامات ایجاب می‌کند که تصمیم گیری ها و تصمیم‌سازی‌ها و تعیین ارقام مالیاتی بر مبنای مطالعات کارشناسی و دقیق انجام شود. و ضرورت دارد در زمان تصمیم‌گیری از نظرات انجمن‌های تخصصی مرتبط استفاده کنند. خیلی از دوستانی که لایحه بودجه را می‌نویسند، اصلا به مجموعه تولید تنباکو آشنا نیستند. نظر ما این است که از آگاهان ، خبرگان و کارشناسانی که داریم، استفاده کنند و بعد لایحه بودجه را بنویسند تا آنچه تهیه می‌شود یک نظر جامع و مانع باشد و مشکلات کمتری ایجاد کند.

 الزام به تولید داخل برای ورود تنباکوی معسل
فیضی درباره نرخ مالیات تنباکوی وارداتی می‌گوید: در بخش واردات هم پیش‌بینی‌هایی انجام شده است اما باید بگویم که در ایران به آن شکل تنباکوی وارداتی وجود ندارد و طبق قانون ورود تنباکو متوقف شده است.
او اضافه می‌کند: در لایحه بودجه گفته‌اند کسانی که تنباکو وارد می‌کردند، باید تولید داخل داشته باشند. یکی دو شرکتی که در این زمینه فعال هستند، مقدمات را برای تولید داخل فراهم می‌کنند و این شرکت ها هم به آن شکل واردات ندارند.
دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل ایران یادآور می‌شود: شرایط امروز کشور با گذشته خیلی تفاوت دارد. در حال حاضر اقتصاد ایران از رشد اقتصادی شایان توجهی برخوردار نیست. تورم شدیدی را تجربه می‌کنیم اما افزایش غیرمنطقی عوارض و مالیات را شاهد هستیم. اعتقاد داریم این سیاست بیشتر از آنکه به ثبات اقتصادی کمک کند، شرایط را برای تولیدکننده قانونی داخلی و حتی مصرف‌کننده سخت‌تر می‌کند.
او افزایش قاچاق و تولیدات غیر استاندارد را عامل کاهش درآمدهای دولت معرفی می‌کند و تولید جعلی را عاملی می‌داند که میزان درآمدزایی از صنعت دخانیات را کاهش خواهد داد.
فیضی بیان می‎‌کند: برخی دستگاه‌ها معتقدند اگر افزایش مالیات صورت بگیرد، مصرف کم می‌شود ولی ما معتقدیم که بر خلاف نظر این دستگاه‌ها افزایش عوارض نه تنها موجب کاهش مصرف نمی‌شود بلکه آسیب‌های مضاعفی به مصرف‌کننده می‌رساند.
او ادامه می‌دهد: وقتی تولید یک محصول کیفی با استفاده از توتون مرغوب، اسانس و گلیسرین مناسب انجام می‌شود، بهای تمام شده بالا می‌رود. در چنین شرایطی اگر افزایش عوارض هم به این مجموعه اضافه شود، قیمت تمام شده افزایش می یابد و سوء استفاده کنندگان از این فرصت نهایت بهره برداری را برای تولید تقلبی پیدا خواهند کرد.
فیضی تاکید می‌کند: وقتی قیمت‌ها بالا می‌رود، مصرف‌کننده به سراغ محصول ارزان‌تر می‌رود و بر خلاف نظر وزارت بهداشت، آسیب‌های مضاعفی هم به آحاد مصرف‌کننده وارد می‌شود. تولیدکننده‌ای که ماهی چندین تن تولید دارد، وقتی ببیند قیمت شده کالایش با احتساب عوارض و مالیات سنگین افزایش یافته طبیعی است که انگیزه ای برای تولید نخواهد داشت و به این ترتیب درآمدهای مالی دولت هم محقق نمی‌شود.
او از مجموعه تصمیم‌ ساز و همه دست اندرکاران کشور  انتظار دارد با توجه به مشکلات سال‌های اخیر شامل افزایش تحریم‌های ظالمانه، شیوع ویروس کرونا و محدودیت در تولید و واردات مواد اولیه، کاهش ظرفیت کارخانه‌ها، عدم تخصیص به موقع ارز واردات مواد اولیه، نبود گشایش اعتبار اسنادی و ده‌ها مشکل حادث شده دیگر، در راستای حمایت از تولید داخل و جلوگیری از تعطیلی واحدهای کسب و کار صنعتی، بازنگری در خصوص مبلغ ریالی اعلام شده برای مالیات دخانیات صورت بگیرد. 
دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان تنباکوی سنتی و معسل ایران می‌گوید: باید در تصمیم‌گیری‌ها از نقطه نظرات کارشناسان خبره استفاده شود تا آرامش خاطر هر چه بیشتر فعالان این صنعت فراهم شود. 
او تعداد واحدهای تولیدی تنباکوی معسل در کشور را 40 واحد اعلام می‎کند که حدود چهار الی پنج   هزار تن تولید محصول دارند.

 سهولت دسترسی به محصول قاچاق
فیضی بیان می‌کند: تنباکوی قاچاق به راحتی در بازار در دسترس همگان است. در سراسر کشور و بازارهای مربوط به سهولت محصول قاچاق عرضه می شود که به نظر می رسد باید برای قاچاقچیان این بازار ها ناامن گردد.

او اضافه می‌کند: در حوزه تنباکوی معسل بیشتر تولید جعلی و تقلبی و به اصطلاح زیر پله‌ای داریم که با افزایش قیمت‌ها، این شیوه تولید رونق می‌یابد. بنابراین چاره ای جز این نداریم که به منظور حمایت از تولید داخل و با توجه به اهمیت موضوع ضرورتا به استفاده از نقطه نظرات کارشناسی شده انجمن های تخصصی توجه بیشتری شود.