بد عهدی کرواتها در مجتمع دخانیات مازندران

مجتمع دخانیات مازندران مجموعه خیلی بزرگی به نظر نمی‌رسد. حیاطی کوچک که دور تا دور آن را ساختمان‌های جور و واجور احاطه کرده‌اند. ساختمان اداری دست چپ درب بزرگ ورودی قرار دارد و ساختمانی که سیگارت‌ها در آن تولید می‌شود، روبروی ساختمان اداری واقع شده است و از پنجره اتاق مدیر مجتمع، می‌توان در ورودی سالن تولید را نظاره کرد. در ابتدا نمی‌توان باور کرد که این مجتمع، یکی از مراکزی پر اهمیت برای تولید محصولات شرکت دخانیات ایران است. هرچند این مجتمع دارای ظرفیت انباری و نگهداری توتون بالایی است و انبارهای متعددی علاوه بر ساری  در سایر شهرهای استان همچون بهشهر،آمل و بابل دارد و اساسا ماموریت اصلی مجتمع مازندران در زنجیره تولید شرکت دخانیات ایران خرید توتون کشاورزان و نگهداری و عمل آوری اولیه آن بوده است . و این مجتمع همچنان یکی از قطب‌های اصلی تامین توتون داخلی شرکت به شمار می‌رود.

به همراه هادی دیوسالار معاون صنعتی مجتمع دخانیات مازندران از محوطه سالن سیگارت‌سازی بازدید می‌کنم. بعد از درب ورودی یک سالن بزرگ خالی قرار دارد که دیواره‌های آن را سنگ‌های مرمر سفید پوشانده است. در انتهای این سالن بزرگ، پارچه‌ای از جنس گونی اما آبی رنگ بخشی از سالن را از بخش دیگر آن جدا کرده است. انگار آن سوی دیوار پارچه‌ای، عملیات ساخت و ساز در جریان است. اما وقتی به آن سوی دیوار می‌رسیم، ساخت و‌سازی در کار نیست بلکه مجموعه‌ای از دستگاه‌ها که با لوله به هم متصل هستند، به چشم می‌خورد.

دما و رطوبت به طور محسوسی پشت دیوار پارچه‌ای با قسمت خالی سالن متفاوت است. دو خط تولید در این قسمت مستقر شده است. آنچه بازدیدکننده قادر به دیدن آن است، مجموعه‌ای لوله و دستگاه در هم پیچیده است که از یک سوی آن بسته‌های سیگار خارج می‌شود.

 کنترل کیفی اتوماتیک

هادی دیوسالار معاون صنعتی مجتمع دخانیات مازندران توضیح می‌دهد که مجتمع مازندران در سه حوزه «کارخانه سیگارت»، «فرآوری سورک» و «پشتیبانی و خدمات فنی و مهندسی» فعال است. واحد فرآوری سورک در مجتمع واقع نشده است و واحد پشتیبانی نیز وظیفه کارهای تاسیسات و ساختمانی را در مازندران به عهده دارد.

او می‌گوید: برنامه‌ریزی برای تهیه مواد اولیه و تولید به عهده ستاد شرکت دخانیات و در تهران است. این شرکت هر سال برای واحدهای زیر مجموعه خود برنامه سالانه تدوین می‌کند و به زیر مجموعه‌هایش ابلاغ می‌کند. در کنار این برنامه سالانه؛ برنامه‌های ماهانه نیز تعریف می‌شود. بر اساس این برنامه‌های ماهانه، مواد اولیه توتونی و غیر توتونی تامین می‌شود.

به گفته او، برندهای تولیدی در واحد مازندران بسته به سیاست‌های شرکت دخانیات ممکن است تغییر کند. دو خط تولید در این مجموعه وجود دارد که دو سایز متفاوت سیگار تولید می‌کند. بسته به برنامه‌ریزی شرکت دخانیات، برندهایی با اندازه، وزن و شرایط یکسان در هر یک از خطوط، تولید خواهد شد.

در مسیر خط تولید و لوله‌ها و دستگاه‌های متصل به هم که هیچ چیز از داخلش پیدا نیست، یک صفحه نمایش الکترونیکی با یکسری داده مشاهده می‌شود. کمی جلوتر محفظه‌ای شیشه‌ای مکعب شکلی قرار دارد که انگار محل انباشت سیگارت‌های تولید شده در داخل لوله‌هاست. محتویات این محفظه مکعبی دیده می‌شود و این تنها جایی است که محصولات تولید شده در مجتمع دخانیات، رخ خود را به بازدیدکننده خط تولید نشان می‌دهد. معاون صنعتی مجتمع دخانیات مازندران توضیح می‌دهد که این محفظه محل تجمع سیگارت‌ها برای کنترل کیفی است. شرایط خط تولید به نحوی است که به طور خودکار، کیفیت سیگارت‌ها از جهات مختلف بررسی می‌شود و نتیجه روی صفحه الکترونیکی به نمایش در می‌آید.

او می‌گوید: در این مجموعه سه حوزه «برنامه‌ریزی و انبارها» (که مواد اولیه را تامین می‌کنند)، «خط تولید» و «نیروی تولید، کنترل کیفی و آزمایشگاه» را داریم. در انبار مواد اولیه، آنچه شرکت دخانیات برای ما ارسال می‌کند -مثل توتونی که استفاده می‌کنیم و غیره- را نگهداری می‌کنیم.

دیوسالار ادامه می‌دهد: در سالن تغذیه، توتون‌هایی که داخل کارتن است و توسط شرکت دخانیات برای ما ارسال شده، تخلیه می‌شود تا در قسمت سیگارت، تبدیل به محصول شود. این توتون‌ها از طریق لوله به سمت خط تولید می‌رود.

 سالنی با ظرفیت 6 خط

معاون صنعتی مجتمع دخانیات مازندران درباره دیوارکشی سالن تولید می‌گوید: رطوبت و حرارت در سالن تولید باید حد مشخصی باشد. این مجموعه به صورت مشترک با یک شرکت کرواتی برای 6 خط طراحی شد اما در حال حاضر دو خط در سالن مستقر شده و برای جلوگیری از هدر رفت دما و رطوبت، بخش استقرار خطوط را از سایر قسمت‌های سالن تولید جدا کرده‌ایم.

به گفته او، در سال 92، شرکت کرواتی دستگاه‌های تولید سیگارت را به ایران می‌آورد و طبق قراردادی که با شرکت دخانیات داشته است، در سال 94، کار راه‌اندازی خطوط به اتمام رسیده و خط‌ها مستقر می‌شوند. این خطوط به شرکت دخانیات تحویل می‌شوند اما مابقی خطوط به ایران منتقل نمی‌شود و شرکت دخانیات خودش کار را در دست می‌گیرد.

دیوسالار عنوان می‌کند: شرکت دخانیات برنامه توسعه دارد و احتمال اینکه چهار خط دیگر به کشور وارد شود هم وجود دارد.

او اضافه می‌کند: دستگاه‌های مستقر در این مجموعه به صورت اتوماتیک کار می‌کنند و کاغذ و فیلتر داخل دستگاه تبدیل به سیگارت می‌شوند. هر 20 نخ سیگارتی که تولید می‌شود، داخل یک بسته کاغذی قرار می‌گیرد و یک پاکت سیگار را تشکیل می‌دهد. هر 10 پاکت سیگار داخل یک باکس می‌رود و در نهایت 50 باکس داخل جعبه می‌رود و پس از کارتن‌زنی چسب بغل می‌خورد، وزن می‌شود و به انبار برای فروش منتقل می‌شود.

معاون صنعتی مجتمع دخانیات مازندران مشکلی در تامین ماده اولیه کارخانه احساس نکرده است زیرا تولیدات مجتمع مازندران به روز است و طبق برنامه‌ای که دخانیات ابلاغ می‌کند؛ پس از تامین ماده اولیه، کار تولید انجام می‌شود.

او درباره اینکه آیا توزیع متمرکز ماده اولیه منجر به افزایش هزینه‌های تولید نخواهد شد، این‌گونه توضیح می‌دهد: مواد اولیه مورد استفاده در سیگارت‌های ما در داخل مازندران تولید نمی‌شود. بخشی از آن از کشورهای دیگر به ایران وارد می‌‎شود. بخشی از مواد از تولیدکنندگان خصوصی تبریز، زنجان، قزوین و ارومیه خریداری می‌شوند. این‌گونه نیست که مواد اولیه در مازندران تولید شود بعد به تهران برود تا به صورت متمرکز توزیع شود.

به گفته او، قبل از بسته‌بندی سیگارت‌های تولید شده، تست کیفیت روی آن انجام می‌شود و در صورت رعایت استانداردها، کار بسته‌بندی انجام می‌شود. هر یک تا دو ساعت یک نمونه از خط تولید گرفته می‌شود و کنترل می‌شود که مشکلی از نظر کیفیت وجود نداشته باشد.

دیوسالار اضافه می‌کند: همچنین قبل از ورود ماده اولیه به انبار و خط تولید هم تست کیفیت داریم. معمولا وقتی ماده اولیه جدید می‌آید، (که طبق قرارداد ما چهار مرحله ماده اولیه جدید تحویل می‌گیریم)، آن را تست می‌کنیم. قبل از برگزاری مناقصه این تست انجام می‌شود. شرکت فروشنده، نمونه به ما می‌دهد و ما کیفیت آن را تایید می‌کنیم. پس از این شرکت می‌تواند در روند مناقصه قرار بگیرد و پس از تولید محصول هم هر سیگارت از نظر وزن، قطر، تهویه سیگار، رطوبت توتون و غیره اندازه‌گیری می‌شود. در چند مرحه سیگارها را وزن می‌کنند که وزن و قطر و فیلتریشن آن درست باشد. روی مانیتور خطوط تولید این مشخصات نشان داده می‌شود و کیفیت سیگار مرتبا تست می‌شود.

او می‌گوید: سیاست شرکت دخانیات این است که بر اساس نیاز بازار، هر بار وضعیت برندهای تولیدی را تغییر می‌دهد. ما هم بر اساس برنامه‌های اعلامی وارد عمل می‌شویم و محصول تولید می‌کنیم. معاون صنعتی مجتمع دخانیات مازندران شیفت‌های کاری مجموعه را دو شیفت اعلام کرده و ادامه می‌دهد: شیفت صبح تا سه بعد از ظهر و شیفت  بعدی از سه بعد از ظهر تا 10 شب است.

در ایام تابستان که مشکل تامین برق داشتیم، شیفت بعد از ظهر را به شب تا صبح منتقل کردیم تا کار شرکت دچار اختلال نشود. او عنوان می‌کند: ما نسبت به سایر صنایع برق زیادی مصرف نمی‌کنیم. کارخانه سیمان و جاهای دیگر خیلی مصرف زیادی دارند.

ضمن اینکه ما برای تامین نیازهای خود دیزل ژنراتور داریم. در سورک هم دیزل ژنراتور نصب کرده‌ایم و برای افزایش خطوط نیز دیزل ژنراتور طراحی کرده‌ایم. دیوسالار درباره دریافت تخفیف از وزارت نیرو به دلیل مشارکت در برنامه‌های پیک سایی و کاهش مصرف در ایام اوج بار، می‌گوید: ما درخواست خود را به شرکت دخانیات ارائه دادیم تا آنها نیز با وزارت نیرو مکاتبه کنند.