نبض توزیع محصول قاچاق در «مولوی» میزند

یکی از مراکز عمده توزیع دخانیات در تهران، خیابان مولوی است. کوچه ابوالفتح یکی از مراکز تجمع مغازه‌ها و دستفروشان توزیع کننده سیگار است. این کوچه فاصله بسیار کمی با ایستگاه مترو داشته و آن سوی دیگرش به کوچه حضرتی و در نهایت خیابان مولوی منتهی می‌شود. ابوالفتح کوچه‌ای شلوغ و مردانه است. به ندرت زنی را در میان جمعیت سرگردان داخل کوچه می‌توان یافت.

در دو سوی کوچه ابوالفتح که به خیابانی موازی با خیابان مولوی و پس از آن کوچه حضرتی منتهی می‌شود، مغازه‌هایی هستند که محصولات معروف به شرکتی را عرضه می‌کنند. در واقع این مغازه‌ها محل توزیع سیگارهایی هستند که توسط تولیدکنندگان ایرانی و بین‌المللی در داخل ایران تولید می‌شوند. در وسط کوچه، بساط دستفروشان پهن است. داخل مغازه‌های اطراف کوچه علاوه بر سیگار، انواع تنباکوی معسل و سنتی نظیر تنباکوی پیچ برازجان یا تنباکوی زرد اصفهان، قلیان، زغال و ... هم به فروش می‎رسد.

 مغازه‌ها محل فروش سیگار شرکتی

دستفروشان به محض رسیدن پای بساطشان، یک سئوال واحد را می‎پرسند. «سیگار قاچاق میخوای یا شرکتی؟». دستفروشان مولوی توضیح می‌دهند که مرکز فروش سیگارهای شرکتی یعنی تولیدات شرکت دخانیات یا برندهای بین‌المللی تولید داخل، در مغازه‌ها مستقر هستند و آنچه در بساط دستفروشان پیدا می‌شود، ملغمه‌ای از سیگار قاچاق و سیگارهای تولید داخل است که در مغازه‌ها مازاد آمده و اکنون کف بازار مولوی به فروش می‌رسد.

قیمت انواع محصولاتی که دستفروشان عرضه می‌کنند، متفاوت است. یکی از دستفروشان مولوی می‌گوید که سیگار اسی و مالبرو همه جا فروش دارد و آنچه او در بساطش دارد، انواع قاچاق است.

او هر باکس 10 تایی مالبرو پلاس را 660 هزار تومان و مالبروی قرمز کوتاه اصلی را 490 هزار تومان به فروش می‌رساند. قیمت هر باکس وینستون اصلی را 300 و خورده‌ای و وینستون درجه دو که قاچاق است را 120 تومان اعلام می‌کند.

به گفته این فروشنده تمام روزنامه فروشی‌ها که وینستون نخی می‌فروشند، محصول درجه دو را به مشتری عرضه می‌کنند.

فروشنده دیگری وینستون قرمز قاچاق را به ازای هر باکس 10 تایی 105 هزار تومان قیمت می‌گذارد و می‌‎گوید: هر باکس محصول اصلی 300 هزار تومان قیمت دارد. وینستون اولترا اصلی 300 هزار تومان و درجه دو 120 هزار تومان
قیمت دارد.

او اضافه می‌کند: مالبرو هم دو جور دارد. هر باکس مالبرو سفید رَد جدید 400 هزار تومان و مالبرو آبی که روی آن کلمه گُلد نوشته شده، 230 هزار تومان است. مالبرو جدید مشتری بیشتری دارد.

این فروشنده، مشتریان محصولات دخانی در شهرهای مختلف را دارای سلایق متفاوت توصیف کرده و بر این باور است که بسته به استان محل توزیع سیگار، میزان فروش برندهای متنوع فرق می‌کند. سیگار وینستون هر جا عرضه شود، خریدار دارد و مردم می‌خرند اما مالبرو در نواحی مرزی کمتر طرفدار دارد در حالی که «اسی وان» در این مناطق بیشتر مشتری دارد. سیگار کنت در مناطق مرزی صرفا انواع اصلیش به فروش می‌رسد و مردم این مناطق از انواع درجه دو آن استقبال نمی‌کنند.

او هر باکس 10 تایی کنت درجه دو قدیمی قرمز را 67 هزار تومان قیمت گذاشته و بهای هر باکس 10 تایی کنت جدید را 155 هزار تومان اعلام می‌کند.

 بهمن شرکتی هر باکس 70 هزار تومان

روی بساط فروشنده دیگری، سیگار بهمن به چشم می‌خورد. برخی اقلامی که او آنها را قاچاق اعلام می‌کند دارای تصویر یک ریه آسیب دیده و شعارهای حاوی هشدار برای سلامتی هم هست اما او می‌گوید که این محصولات قاچاق هستند.

این فروشنده هر باکس 10 تایی بهمن شرکتی را 70 هزار تومان قیمت گذاشته است. او مشتریان سیگار بهمن را بیشتر مستقر در شهرهای کوچک اطراف تهران می‌داند اما بر این باور است که در تهران هم این سیگار را خوب می‌خرند زیرا کیفیت این محصول خوب شده است.

پای بساط دستفروشی دیگر، هر باکس 10 تایی آریزونا را 75 هزار تومان قیمت می‌گیرم. این فروشنده می‌گوید که آریزونا در همه جای ایران مشتری دارد اما برای مناطقی مثل آذربایجان اسی آبی اصلی خوب فروش می‌رود که هر بسته 10 تایی آن 220 هزار تومان قیمت دارد.

این فروشنده، نرخ هر بسته 10 تایی وینستون را 180 هزار تومان اعلام می‌کند. هر باکس 10 تایی مالبرو اسموک اصلی 150 هزار تومان و مالبرو بدون اسموک اصلی را 500 هزار تومان قیمت می‌گذارد.

 ارائه بسته متنوع توسط شرکت دخانیات، بدون توجه به شرایط بازار

قیمت‌های ارائه شده توسط دستفروشان بسیار متغیر است. گاهی برای یک برند مشترک با شکل بسته‌بندی متفاوت اختلاف قیمتی تا 50 درصد وجود دارد. فروشندگان می‌گویند که بسته‌های قدیمی‌تر را ارزان‌تر عرضه می‌کنیم. همین اختلاف قیمت‌ها و روشن نبودن اصل و تقلبی بودن، تازه واردان به بازار را به سمت همکاری با مغازه‌های توزیع کننده برندهای داخلی سوق می‌دهد.

به سراغ یکی از مغازه‌ها می‌روم. او می‌گوید که سیگارهای شرکتی هم چندین مدل مختلف دارند که هر کدام قیمت‌های متفاوتی دارد.

به گفته این مغازه‌دار، اگر بخواهید مغازه بزنید، جواز به شما می‌دهند و روی جواز سهمیه دارید. مثلا هفته‌ای سه باکس وینیستون، سه باکس بهمن و سه باکس کنت به‌عنوان سهمیه به شما می‌دهند. اگر نخواهید سبد مخلوط محصول داشته باشید، می‌توانید سهمیه کنت خود را بگیرید و در بازار بفروشید. شرکت کنت را برای شما 140 هزار تومان در قالب سهمیه حساب می‌کند. در بازار این محصول را 150 هزار تومان از شما می‌خرند. اینجا بازار آزاد حساب می‌شود. محصولی که 150 هزار تومان از شما می‌خرند را 158 یا 160 هزار تومان می‌فروشند.

او می‌گوید: بعد از اینکه مغازه گرفتید، باید به اتحادیه عطار و سقط فروشان مراجعه کنید تا آنها همه کارهایتان را پیش ببرند. اسم و مجوز شما که به سازمان صنعت و معدن برود، خود شرکت دخانیات برای شما سهمیه در نظر می‌گیرد. این فرایند سه ماه طول می‌کشد. یعنی شما در حین اینکه جواز می‌گیرید، این کارها خودبه‌خود انجام می‌شود. اتحادیه عطار و سقط فروش شما را به شرکت دخانیات معرفی می‌کند و می‌گوید این فرد متقاضی توزیع دخانیات است و به‌عنوان یک عضو جدید مایل به فروش محصولات شما است. بعد شما درخواست می‌دهید و ویزیتور دم مغازه شما می‌آید. سهمیه شما را دو باکس وینستون اولترا، دو باکس لایت و دو باکس اکسپرس اعلام می‌کند. بعد شما درخواست می‌کنید که برخی اقلام را اضافه‌تر دریافت کنید. حساب و کتاب می‌کنند و محصولات اضافه‌تر را ارزان‌تر به شما می‌دهند.

او اضافه می‌کند: یک زمانی اگر ببینید فروشتان زیاد است و جنس‌هایی که شرکت به شما می‌دهد، کافی نیست، خودتان با سود و دخل و غیره حساب کتاب می‌کنید و تصمیم می‌گیرید که از بازار آزاد خریداری کنید. وگرنه سوپرمارکت یک باکس 10 تایی وینستون را در حال حاضر 140 هزار تومان از شرکت می‌گیرد و 170 هزار تومان می‌فروشد. اینجا شما وینستون را 170 هزار تومان باید بخرید و 175 هزار تومان بفروشید. یعنی هر بسته 17 هزار و 500 تومان تمام می‌شود.

مغازه‌دار دیگری تاکید می‌کند: در بازار آزاد باید مراقب جنس‌های درجه دو بود زیرا اگر بلد کار نباشید، اکثرا جنس درجه دو به شما می‌دهند. اگر تازه کار باشید جنس درجه دو را به قیمت اصلی و هزار تومان پایین‌تر می‌دهند تا خریدار راضی باشد اما مصرف‌کننده متوجه کیفیت جنس می‌شود. از بازار تلفنی هم می‌توانید بار بگیرید.

این مغازه‌دار بر خلاف نفر قبلی معتقد است که برای دریافت مجوز توزیع سیگار باید 6 ماه وقت صرف کنید. بنابراین بهتر است تا کارهای مجوز انجام می‌شود، محصول از بازار آزاد خریداری و توزیع کنید.

او می‌گوید: اگر مغازه سیگار فروشی بزنید، یک کارتن سیگار به شما می‌دهند. اگر سوپر بزنید سه باکس در ماه از هر برند به شما سهمیه می‌دهند. سوپرمارکت بیشتر از این می‌فروشد اما شرکت سهمیه بیشتر نمی‌دهد.

این مغازه‌دار فروش سبدی محصولات توسط شرکت دخانیات را یکی از مشکلات توزیع کنندگان دخانیات می‌داند اما مهمترین مشکل را مربوط به صرف زمان زیاد برای دریافت مجوز اعلام می‌کند.

 تعیین قیمت لحظه‌ای سیگار

مغازه‌دار دیگری راه تشخیص اصل و فرع سیگار را خرید از توزیع‌کنندگان معتمد در بازار هر استان معرفی می‌کند. او که محصولات اصلی شرکت‌های تولیدکننده داخل ایران را عرضه می‌کند، لیست قیمتی برای محصولاتش ارائه نمی‌دهد زیرا می‌گوید که قیمت سیگار در روز دو تا سه بار تغییر می‌کند.

این مغازه‌دار عنوان می‌کند: در صورتی که برای توزیع دخانیات مجوز داشته باشید، هر مغازه سهمیه مشخصی دارد. اگر فروش مغازه بیشتر از سهمیه تعیین شده شرکت دخانیات باشد، مازاد نیاز را باید از بازار آزاد تهیه کنید. اگر از افراد مطمئن خرید نکنید، به جای جنس اصلی، کالای درجه دو را با قیمت اصلی به شما می‌دهند. بازار استان‌های مختلف افراد شاخصی دارند که کار توزیع را انجام می‌دهند.

آنها افراد معتبری هستند و می‌توان به آنها اعتماد کرد.

به گفته این مغازه‌دار، برای ارسال محموله به استان‌های مختلف هر کارتن سیگار که 50 بسته 10 تایی را در خود جای می‌دهد، حدود 20 هزار تومان کرایه حمل بار می‌پردازد. بنابراین هزینه حمل برای هر باکس سیگار400 تومان می‌شود که عدد زیادی نیست.

او با اشاره به اینکه قیمت سیگار در روز دو تا سه بار تغییر می‌کند، یک گروه در فضای مجازی را معرفی می‎‌کند که قیمت‌های ارائه شده در این گروه عموما هزار تا دو هزار تومان بیشتر از بازار است اما با مراجعه به این گروه، عرف بازار دست توزیع‌کنندگان می‌آید.