در سال 1401 هم همچون سنوات قبل سعی شد ابعاد، گستره و عمق نفوذ حوزه دخانی کشور در تمامی بخش‌های مربوط اعم از کشاورزی، صنعت و بازرگانی و پیوندهای اقتصادی و اجتماعی آن شناسایی و در ماهنامه معرفی شود، باشد تا سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران در برنامه‌ریزی و اتخاذ تصمیم در ارتباط با این حوزه از فعالیت‌های اقتصادی کشور، مؤلفه‌ها و متغیرهای واقعی مرتبط را بهتر بشناسند و در تصمیمات خود لحاظ کنند. گر چه اعتقاد داریم آنچه در ارتباط با صنعت دخانیات کشور تاکنون مطرح و پررنگ بوده موضوع سلامت و دغدغه آسیب‌رسان بودن کالای دخانی بوده و در همین راستا هم راهبردها و سیاست‌گذاری‌ها عمدتاً معطوف به مبارزه با استعمال دخانیات و مهار مصرف بوده که گاها هم تبدیل به مبارزه با خود صنعت شده است، بدون این‌که توجه شود دامنه و عمق فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با تولید و توزیع کالای دخانی تا چه حد است. همچنین شناسایی و معرفی مسائل و مشکلات فعالین و اطلاع‌رسانی در خصوص قوانین و مقررات مرتبط با صنعت، از دیگر محورهای گزارشگری ماهنامه توتون صنعت در طی امسال بود.
در این راستا:
در شماره فروردین ماه به چگونگی واگذاری سهام شرکت دخانیات ایران و برخی اقدامات غیرقانونی در جریان انتقال سهام شرکت مذکور پرداختیم و ریشه‌های فعلی بحران موجود در شرکت دخانیات ایران را بررسی کردیم.
شماره اردیبهشت‌ماه ماهنامه شامل گزارشی از انستیتو تحقیقات توتون ایران- تیرتاش وابسته به شرکت دخانیات ایران بود که اهم اقدامات و تلاش‌های انجام‌شده در آن مرکز در تولید و معرفی انواع بذر توتون را منعکس می‌کرد. انعکاس نقطه نظرات رییس انجمن تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان کالای دخانی در ارتباط با بازار قاچاق کالای دخانی از جمله موضوعات مندرج در این شماره بود. همچنین به ضمیمه شماره اردیبهشت‌ماه، ویژه‌نامه بررسی تاریخچه نهضت تنباکو در ایران به مناسبت 24 اردیبهشت‌ماه سالروز لغو امتیاز نهضت تنباکو در ایران منتشر شد.
این ویژه‌نامه حاوی مطالعات کتابخانه‌ای در ارتباط با نهضت تحریم تنباکو و مصاحبه با تعدادی از اساتید علوم اجتماعی و پژوهشگران تاریخ در ارتباط با دلایل، ابعاد و زوایای جنبش تنباکو در ایران بود.
در شماره خردادماه به انعکاس نقطه نظرات رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات پرداختیم. که در آن ایشان اشاره داشت که وزارت بهداشت در طی سه سال گذشته هیچ وصولی از محل مالیات دخانیات نداشته است. هدف‌گذاری هفت هزار تنی خرید توتون از کشاورزان توسط شرکت دخانیات ایران موضوعی بود که طی مصاحبه با مدیران آن شرکت مطرح شد و در این شماره منعکس گردید. بررسی تاریخچه صادرات توتون در عصر پهلوی اول هم عنوان مقاله‌ای بود که در شماره‌های قبل قسمت های اول و دوم آن منتشرشده بود و در شماره خردادماه قسمت پایانی آن انتشار یافت. در این مقاله تاریخچه جایگاه ایران در بازار صادرات جهانی توتون بررسی‌شده بود.
در شماره تیرماه به بررسی زندگی و سرگذشت آتاناس زافیرو پولوس کنستانتین یونانی و بنیان‌گذار مرکز تحقیقات توتون ایران پرداختیم که حاصل مطالعات میدانی و مصاحبه خبرنگار توتون صنعت با همکاران ایشان در انستیتو تحقیقات توتون تیرتاش بود. همچنین در این شماره به بررسی یکی از دستورالعمل‌های مخل کسب‌وکار پرداختیم. دستورالعمل مصوب هیئت وزیران که مسیر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز را از برخورد با قاچاقچیان به برخورد با تولیدکنندگان قانونی داخلی منحرف ساخته بود و موجب تشکیل پرونده‌های متعدد تعزیراتی برای توزیع‌کنندگان کالای دخانی قانونی و تولید داخل شده بود.
شماره مردادماه ماهنامه حاوی مصاحبه با یکی از کارشناسان مطلع در امور مالیاتی در ارتباط با نظام مالیاتی ایران بود که طی آن تکالیف مودیان صنعت دخانی به‌تفصیل تشریح شده بود. در این شماره همچنین به قصور و تعلل سازمان خصوصی‌سازی در واگذاری سهام شرکت دخانیات ایران هم پرداختیم. تصمیمات ستاد هماهنگی مبارزه با قاچاق کالای دخانی هم از موضوعاتی بود که در این شماره و حسب مورد در شماره‌های آتی درج شد.
شماره شهریورماه ماهنامه حاوی مطالبی در ارتباط با ادعای مدیرعامل شرکت دخانیات ایران در ارتباط با فساد در آن شرکت و مافیا در صنعت دخانیات ایران بود. همچنین یادداشت جامعی در خصوص تحولات شرکت دخانیات ایران در یک دهه اخیر و آثار سوء مدیریت و بی‌تدبیری در این مدت در شرکت ارائه گردید. گزارش خبرنگار توتون صنعت از مجتمع تولیدی مازندران نیز یکی دیگر از مطالب حائز اهمیت شماره شهریورماه بود.
شماره مهرماه حاوی مطالبی با عنوان "مارلبرو، محصولی قاچاق و رازآلود " بود که در آن به حضور این برند در بازار محصولات دخانیات ایران به شکل قاچاق و همچنین مناقشات و مباحث موجود در ارتباط با صدور مجوز ورود قانونی و رسمی آن پرداختیم. مشکلات صنعت دخانیات در ارتباط با سامانه‌ها ازجمله سامانه جامع تجارت موضوعی بود که طی نشستی با مدیرکل دفتر داده و اطلاعات و امنیت فضای مجازی وزارت صمت طرح شد و مشروح مذاکرات این نشست در شماره مهرماه چاپ شد. همچنین شماره مهرماه حاوی مطالب مفصلی در ارتباط با اقدامات مرکز تحقیقات تیرتاش برای بهبود کیفیت فرآوری توتون بود که طی مصاحبه خبرنگار توتون صنعت با مدیر آن مرکز تهیه‌شده بود.
در شماره آبان ماه گزارشی از مطالب ماهنامه کارت قرمز وابسته به جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات نقل شد که نشان می‌داد این جمعیت به دنبال بهره‌برداری از سیاست‌های کلی ابلاغی برنامه هفتم توسعه برای افزایش مالیات است و در طی گزارش مذکور سعی شده بود برخی مفاد سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه ابلاغی رهبر انقلاب با تعبیر و تفسیری دیگرگونه به هر نحو ممکن به مالیات دخانیات مرتبط قلمداد نمایند. گزارش میدانی خبرنگار توتون صنعت از مجتمع دخانیات مازندران از دیگر موضوعات مندرج در شماره آبان ماه بود. تصمیمات بیست و ششمین جلسه ستاد هماهنگی مبارزه با کالای قاچاق و تقلبی با محوریت دخانیات از دیگر مطالب این شماره بود. با توجه به این‌که سهامدار اصلی شرکت دخانیات ایران صندوق بازنشستگی کارکنان صنایع فولاد است. از یک پرونده فساد مدیران وقت آن صندوق در ارتباط با اموال وزارت صمت گزارشی در همین شماره با عنوان «از جعل صورتجلسه تا وضع قانون» ارائه گردید.
در شماره 26 ماهنامه که در آذرماه منتشر شد ارقام لایحه بودجه سال 1402 کل کشور ازجمله بند هـ تبصره 17 آن،که مرتبط با مالیات کالای دخانی بود موردبررسی قرار گرفت. درج عملکرد هشت‌ماهه صنعت دخانیات از دیگر موضوعات این شماره بود. همچنین در این شماره ترجمه گزارشی از نشریه tobacco reporter در ارتباط با بازار محصولات دخانی غیرقانونی ایران که طی آن گفته شده بود در پی تحریم‌ها بزرگ‌تر شده است منتشر گردید. "صنعت دخانیات ایران و برنامه هفتم توسعه " قالب یادداشتی حاوی پیشنهاد‌هایی برای درج در برنامه هفتم توسعه در ارتباط با صنعت دخانیات ایران بود که در شماره دی‌ماه ماهنامه درج شد. همچنین این شماره حاوی مطالبی از رئیس انجمن تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان محصولات دخانی تحت عنوان « گزارش صحیحی از مالیات صنعت دخانیات وجود ندارد» و همچنین مطالبی از عضو سابق هیئت‌مدیره شرکت دخانیات ایران تحت عنوان «افزایش مالیات دخانیات به نفع امارات» بود. تلاش صنایع دخانی برای کاهش مضرات دخانیات عنوان مصاحبه‌ای بود که خبرنگار توتون صنعت با آقای رمضانعلی مهتابی از مدیران اسبق شرکت دخانیات ایران انجام داده بود. آثار و تبعات سامانه‌های الکترونیکی از دیگر موضوعاتی بود که در شماره دی‌ماه ماهنامه به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد منتشر شد که طی آن دلایل نارضایتی فعالین اقتصادی از عملکرد سامانه‌ها مورد واکاوی قرارگرفته بود.
بهمن‌ماه سال جاری مصادف بود با بررسی مفاد لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی، به همین مناسبت کلیه پیشنهاد‌ات نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ارتباط با مالیات کالای دخانی برای درج در قانون بودجه سال 1402 کل کشور از مجلس شورای اسلامی اخذ، بررسی و منتشر شد. آثار و تبعات افزایش مالیات کالای دخانی در بودجه سال آتی که طی نشست خبری رسمی انجمن تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان محصولات دخانی مطرح‌شده بود و همچنین متن مصاحبه اختصاصی خبرنگار توتون صنعت با دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان تنباکوی معسل و سنتی در ارتباط با پیامدهای افزایش مالیات دخانیات از دیگر مطالب شماره 28 ماهنامه بود که در بهمن‌ماه منتشر گردید.
البته موارد بالا محورهای اصلی مطالب هر شماره از ماهنامه بود و اخبار گزارشات و تحولات و مصاحبه با فعالین بخش توزیع و بازرگانی از دیگر مطالبات متنوع مندرج در شماره‌های مختلف ماهنامه بود که در اینجا لازم می‌دانیم از همکاری همه مسئولین و فعالین اقتصادی اعم از حوزه‌های سیاست‌گذاری و حاکمیتی، تشکل‌ها، محققین و پژوهشگران، مدیران واحدهای تولیدی، صنوف و کسبه در بازار و بخش توزیع کالای دخانی که در تهیه مطالب ما را یاری نمودند قدردانی و تشکر کنیم.
حمید رستمی
سردبیر