بر اساس مصوبات کمیسیون تلفیق در جریان بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱، از ابتدای سال آینده قرار است از تولید هر نخ سیگار مالیات جداگانهای اخذ شود. بر همین اساس مبلغ ۲۳۰تومان به قیمت خردهفروشی هر نخ سیگار تولید داخل با برند ایرانی و مبلغ ۳۰۰تومان به قیمت هر نخ سیگار تولید داخل با برند بینالمللی اضافه میشود. همچنین از هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی قلیان داخلی، ۳۰۰۰تومان بهعنوان عوارض اخذ میشود. بسیاری از سیگارهای موجود در بازار قاچاق بوده و میزان جعل برندهای داخلی سیگار نیز رو به افزایش است. این در حالی است که طرح رهگیری سیگار در سال گذشته اجرایی شده است. گفتنی است سیگار قاچاق و تقلبی از کشورهای امارات و اقلیم کردستان عراق و وارد ایران میشود. به نظر میرسد با افزایش غیرمتعارف مالیات سیگار قانونی در سال آینده، بسیاری از مصرفکنندگان نیاز خود را از بازار قاچاق تأمین میکنند.
میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی درباره اعمال مالیات مضاعف برای کالاهای مضر، گفت: علت وضع مالیات مضاعف برای کالاهای مضر یا دارای آثار بیرونی منفی مانند سیگار، نوشابههای گازدار و برخی دیگر از کالاها هدایت جامعه به سمت کاهش مصرف این محصولات در جامعه است.
وی افزود: شاید در ظاهر هدف اصلی از افزایش مالیات، افزایش درآمدهای دولت به نظر برسد، ولی مهمترین هدف دولت از وضع مالیات، هدایت اقتصاد است؛ دولت به کالاهایی با آثار بیرونی منفی (مانند موا دخانی) مالیات و به کالاهایی با آثار بیرونی مثبت برای جامعه (مانند محصولات لبنی) یارانه میدهد. بهطورمثال در وضع مالیات برای سیگار هدف اصلی هدایت جامعه به سمت کاهش مصرف سیگار در بلندمدت است.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه عامل قیمت بر کالاهای گوناگون تاثیر متفاوتی دارد گفت: کالاها با کشش قیمتی متفاوت در سهدسته گوناگون کشش قیمتی بالا، پایین و صفر قرار میگیرند. افزایش قیمت در کالاهایی با کشش قیمتی بالا باعث کاهش مصرف شده ولی در کالاهایی با کشش قیمتی پایین به افت زیادی در مصرف آنها منجر نمیشود؛ در دستهسوم یعنی کالاهایی با کشش قیمتی صفر (مانند دارو)، افزایش قیمت هیچ تاثیری بر میزان مصرف نخواهد گذاشت. سیگار کالایی با کشش قیمتی پایین است، یعنی افزایش قیمت آن به کاهش قابل توجه مصرفش منجر نخواهد شد؛ بنابراین افزایش مالیات سیگار بر کاهش میزان مصرف آن در کشور ما تاثیر زیادی نداشته و حتی به افزایش قاچاق کالا نیز منجر میشود و نهایتا درآمد فعلی دولت از مالیات دخانیات را هم کاهش خواهد داد.
مهرپور در خصوص زیان مضاعف سیگار قاچاق برای سلامت مردم، تصریح کرد: فارغ از تمام بحثهای اقتصادی، مصرف سیگار قاچاق آثار مخربی را نیز در حوزه سلامت کشور بهجامیگذارد که تبعات خود را در آینده بیشتر نشان خواهد داد؛ چراکه سیگارهای تولید داخل تحت نظارت وزارت بهداشت قرار داشته و ملزم به رعایت قوانین و استانداردهایی در خصوص سلامت جامعه هستند اما سیگارهای قاچاق بدون هیچ نظارتی در بازار توزیع میشوند. این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اهمیت ارتقای جایگاه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، گفت: با توجه به اهمیت مبارزه کلان با قاچاق کالا بهتر است جایگاه ستاد از زیرمجموعه وزارت کشور خارج شده و ارتقا یابد. همچنین باید اختیارات رئیس ستاد افزایش پیدا کند چراکه مقوله قاچاق یک مساله بخشی و نقطهای نیست و بانک مرکزی، وزارت صمت، وزارت اقتصاد و وزارت کشور و. .. در پدیده مبارزه با قاچاق کالا ایفای نقش میکنند؛ لذا هماهنگی و افزایش شأن ستاد، روند مبارزه با قاچاق کالا را جدیتر خواهد کرد.