توتون صنعت: در جلسه مورخ 23 مرداد، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز که با حضور نمایندگان وزارت صنعت، معدن و تجارت، گمرک ایران، سازمان راهداری، سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، واجا، سازمان تعزیرات حکومتی، اتاق ایران و اتاق اصناف تشکیل شد، مشکلات حمل و نقل کالا که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و فدراسیون بین المللی حمل و نقل و لجستیک ایران گزارش شده بود بررسی شد و تصمیماتی به شرح زیر اتخاذ گردید:

1. گزارش‌های مربوط به مطالبه پلیس امنیت اقتصادی از حامل کالا مبنی بر ارائه سند سامانه جامع تجارت و یا سامانه جامع انبارها (درخصوص کالاهای خارج از شمول تبصره (4) ماده (18) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز) توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به پلیس امنیت اقتصادی ارسال تا بررسی‌های لازم صورت پذیرد.

2. نتیجه بررسی‌های پلیس امنیت اقتصادی درخصوص بند (1) به ستاد منعکس گردد.

3. خرید و فروش کالاهای خارج از شمول تبصره (4) ماده (18) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مشمول ضمانت اجرای تبصره (4) ماده (18) قانون مذکور و در نتیجه توقیف و ضبط کالا نیست؛ بنابر این مقرر شد درخصوص کالاهای خارج از شمول، کاشفین موضوع ماده (36) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز از مطالبه ارائه سند سامانه جامع تجارت و یا سامانه جامع انبارها از حامل کالا خودداری نمایند. بدیهی است مطالبه سایر اسناد براساس قوانین و مقررات جاری است.

4.  در صورتی که کالا مشمول تبصره (4) ماده (18) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز باشد:

الف- ضوابط حمل کالا رعایت نشده باشد؛ اعم از این که سایر ضوابط (خرید، فروش و نگهداری) رعایت شده یا نشده باشند، کالا و خودروی حامل توقیف می‌شود.

ب- ضوابط حمل رعایت شده باشد، اما حداقل یکی از سایر ضوابط (خرید، فروش و یا نگهداری) رعایت نشده باشد و حامل از وقوع تخلف علم و اطلاع نداشته باشد، صرفاً کالا توقیف می‌شود.

پ- ضوابط حمل رعایت شده باشد، اما حداقل یکی از سایر ضوابط (خرید، فروش و یا نگهداری) رعایت نشده باشد و حامل از وقوع تخلف علم و اطلاع داشته باشد، کالا توقیف و حسب تبصره (5) ماده (63) و احکام ماده (20) قانون و تبصره‌های آن خودروی حامل نیز توقیف می‌شود. البته با توجه به شرایط موجود علم و اطلاع حامل از تخلف خریدار، فروشنده و یا نگهداری کننده بعید به نظر می‌رسد.

همچنین تأکید می‌شود در فرایند بازرسی، حامل الزامی به ارائه اسناد کاغذی فروش یا حواله انبار نداشته و همراه نداشتن این اسناد نمی‌تواند به عنوان دلیلی برای علم و اطلاع حامل از وقوع تخلف تلقی شود.

5. از آنجایی که ثبت کننده اطلاعات در سامانه جامع تجارت و سامانه جامع انبارها، حسب مورد مالک کالا(فروشنده و خریدار) و نگهداری‌کننده است و اطلاعات حامل به صورت اختیاری ثبت می‌شود، در استعلامات از این دو سامانه، مشخصات مالک (فروشنده و خریدار) یا نگهداری کننده کالا باید استعلام شود و مشخصات حامل کالا از این دو سامانه نباید استعلام شود. (به استثنای ضوابط اختصاصی گروه کالایی فلزات گرانبها و گوهر سنگ‌ها که در این ضوابط مشخصات حامل کالا نیز باید استعلام شود.)

6. از آنجا که ضمانت اجرای ماده (6 مکرر 2) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز درخصوص ثبت اطلاعات نگهداری کالا در سامانه جامع انبارها، متوجه نگهدار ی کننده کالا است، این ضمانت اجرا به حامل کالا تسری ندارد. لازم به توضیح است در ماده مذکور نیز اشاره‌ای به ضبط کالا نشده است.

7. با توجه به تصریح ماده (5) آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات (اصلاحی مصوبه 53535/ت62477هـ تاریخ 30/03/1403 هیأت محترم وزیران) الزام به داشتن ثبت سفارش (یا حسب مورد ثبت آماری) کالا پیش از تاریخ تخلیه کالا در اماکن گمرکی یا مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی (یا حسب مورد ورود کالا به کشور در حمل یکسره) صرفاً در رویه ورود قطعی موضوعیت دارد؛ در نتیجه:

1. مطالبه آن در سایر رویه‌های گمرکی از جمله عبور داخلی یا خارجی (به هر مقصدی از جمله مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی) فاقد وجاهت قانونی است (لازم به ذکر است، علاوه بر تصریح ماده (5) آیین نامه فوق الذکر، فهرست مدارک لازم برای عبور خارجی و داخلی حسب مورد در مواد (99) و (111) آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی تصریح شده است و در این مواد نیز اشاره‌ای به ثبت سفارش و یا ثبت آماده نشده است)

2. تا زمانی که کالا اظهار نشده است، رویه آن مشخص نیست؛ بنابر این امکان ورود کالا و تخلیه آن در کشور (که این مراحل قبل از اظهار کالا صورت می‌گیرد) بدون داشتن ثبت سفارش و یا ثبت آماری امکان پذیر است (به عبارتی این مصوبه مانع تخلیه کالای بدون ثبت سفارش یا ثبت آماری نیست) لکن در این صورت امکان ورود قطعی کالا به قلمرو گمرکی و مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی به دلیل نداشتن ثبت سفارش (یا ثبت آماری) و یا حتی با اخذ ثبت سفارش و یا ثبت آماری بعد از تاریخ تخلیه کالا (یا حسب مورد ورود کالا به کشور در حمل یکسره) میسور نیست. لذا در فرض اخیر یکی از حالت‌های زیر متصور است:

الف- کالا در رویه‌ای غیر از ورود قطعی اظهار و ترخیص شود.

ب- مدت مجاز نگهداری کالا تا قبل از اظهار کالا به گمرک سپری شده و کالا براساس قانون امور گمرکی مشمول مقررات متروکه شود.

*شایان ذکر است به موجب تبصره (4) الحاق به ماده (5) آیین‌نامه مقررات صادرات و واردات (مصوبه 53535/ت62477هـ تاریخ 30/03/1403 هیأت محترم وزیران) «واردات قطعی کالاهایی که تا سه ماه پس از لازم الاجرا شدن این تصویب نامه، {29/07/1403} در اماکن گمرکی یا مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی تخلیه شده و یا از طریق حمل یکسره وارد کشور می‌شوند، با ثبت سفارش پس از تخلیه کالا و یا پس از ورود به کشور (درخصوص حمل یکسره) نیز امکان پذیر است.»

8. جلسات بررسی نحوه اجرای مصوبات این صورت جلسه به صورت مستمر برگزار خواهد شد.