احسان کهربا مدیر عامل شرکت شقایق درخشان رنگین و عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور در گفت‌وگو با توتون صنعت درباره انتظارات صنعت دخانیات از دولت چهاردهم بیان کرد: مشکلات صنعت دخانیات برای تمامی شرکت‌ها یکسان است. اولین مسئله ما، سر و سامان دادن به ستاد صنایع دخانی است.
وی با تاکید بر نقش مثبت ستاد صنایع دخانی در حل مسایل صنعت دخانیات گفت: در گذشته تمام کارمندان و پرسنل ستاد در یک ساختمان بودند و مراجعه به این مرکز برای ما راحت‌تر بود. بعد از تغییر اکبر شهباززاده و حضور مونا ابرو فراخ، اگرچه او خیلی مدیر خوبی است اما به دلیل آنکه مسئولیت معاونت سلولزی را هم به عهده دارد، مشغله‌اش زیاد شده و این برای ما مشکل‌ساز است.
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور اضافه کرد: باید یک سر و سامانی به ستاد صنایع دخانی بدهند و آن را احیا کنند. باید تمام اعضای این ستاد به صورت منسجم در یک ساختمان باشند که ما بتوانیم با مراجعه به یک مرکز، کارهایمان را انجام دهیم.
اخذ مالیات، معضلی بزرگ
کهربا اخذ مالیات را دومین مسئله صنعت دخانیات اعلام کرد و افزود: درست است که جهت مبارزه با مصرف دخانیات مالیات را افزایش می‌دهند و چنین قانونی در کشورهای اروپایی هم اجرا می‌شود و در این کشورها صنعت دخانیات مالیات سنگین می‌دهد، سیگار هم قیمتش بالاست اما مرزهای اروپا کنترل می‌شود.
وی ادامه داد: در کشورهای اروپایی یک درصد میزان مصرف هم نمی‌توان سیگار قاچاق پیدا کرد، ولی متاسفانه در ایران از همه طرف مخصوصا جنوب و غرب کشور، سیگار قاچاق وارد می‌شود.
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور توضیح داد: بیش از 100 خط تولید سیگار قاچاق در کردستان عراق و دبی فقط برای ایران سیگار تولید می‌کنند. سیگارهای برند داخل را کپی می‌زنند و با همان هولوگرام، محصول تولید کرده و به داخل ایران می‌فرستند.
وی اضافه کرد: این روند باعث شده است که هرچقدر مالیات سیگار و تنباکو را افزاش می‌دهند، صرفا تولیدکننده داخلی، بازار را از دست می‌دهد. افزایش هر نوع مالیات در سیگار، مشوقی برای قاچاق محسوب می‌شود زیرا سیگار قاچاق هیچ گونه مالیاتی ندارد و خیلی راحت می‌توانند آن را به صورت غیر قانونی وارد کشور کنند.
کهربا گفت: در محصول تنباکو علاوه بر اخذ مالیات بر ارزش افزوده و غیره، از سال گذشته برای هر ساشه 50 گرمی، 20 هزار تومان مالیات اضافه می‌گیرند. یعنی یک بسته از ارزان‌ترین و بی‌کیفیت‌ترین تنباکوی تولید داخلی 45 تا 50 هزار تومان با اخذ این مالیات، قیمت می‌خورد.
وی اضافه کرد: این در حالی است که اکنون بهترین تنباکوی برندهای بین‌المللی در بازار تهران و ایران، به صورت قاچاق وارد می‌شود و بین 30 تا 35 هزار تومان است.
به گفته عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور، اتخاذ این سیاست سبب شده است که شرکت‌های بزرگ تولیدکننده تنباکو مثل الفاخر واحد تولیدی خود را جمع کرده و از ایران رفته‌اند.
وی افزود: اکنون محصول تقلبی همان برندهایی که ایران را ترک کرده‌اند، به صورت زیر پله‌ای تولید می‌شود زیرا تولید تنباکو مثل سیگار نیاز به ماشین آلات عظیمی ندارد و در زیرزمین و غیره هم می‌توان آن را تولید کرده و روانه بازار کرد.
احتمال بیوتروریسم در محصول قاچاق
کهربا درباره دیگر تبعات ورود محصول قاچاق به بازار ایران بیان کرد: سیگار و توتون تولیدکننده داخلی آزمایش می‌شود و این باعث می‌شود اگرچه سیگار محصولی مضر است اما مواد مضر مضاعفی در محصولات کنترل شده وجود نداشته باشد اما درباره سیگار قاچاقی که به ایران می‌آید، حتی مسئله بیوتروریسم هم مطرح است.
وی ادامه داد: فرض کنیم که ما یک دشمن داریم که آن دشمن توتونی ارزان و مشکل‌دار را به تولیدکنندگان محصول قاچاق بدهد. آنها هم دنبال قیمت پایین هستند و با این توتون ارزان، سیگار تولیدکرده و به داخل ایران بفرستند. چه کسی جوابگوی تبعات این اقدام خواهد بود؟
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور تاکید کرد: تولیدکنندگان داخلی با کنترل مرز به همراه افزایش مالیات، مشکلی ندارند. در صورت کنترل مرزها، همه مثل هم هستیم. روی هر پاکت سیگار 10 برابر هم که مالیات بگیرند، می‌پذیریم و همه این مالیات را پرداخت می‌کنیم اما وقتی تولید کننده داخلی مالیات می‌دهد اما سیگار قاچاق به داخل کشور بدون پرداخت مالیات وارد می‌شود و در بازار عرضه می‌شود، کنترلی هم روی آن نیست، دیگر افزایش مالیات یک ضربه به کشور به حساب می‌آید.
وی اضافه کرد: کسانی که چنین تصمیمی می‌گیرند، به کشور ضربه می‌زنند و با این کار راه قاچاق را باز می‌کنند.
تشخیص غلط در تعیین برند داخلی و خارجی
کهربا یکی دیگر از مشکلات صنعت دخانیات را تصمیمات سلیقه‌ای در این حوزه دانست و افزود: ما در سیگار یک برند بین‌المللی تولید داخل و یک برند داخلی تولید داخل داریم. برند بین‌المللی مثل وینستون و کنت و برند داخلی مثل بهمن بیستون است.
وی اضافه کرد: شرکت من قبلا برند داخلی به حساب می‌آمد. در بهمن ماه سال 1401 نامه‌ای به شرکت زدند و برند من را بین‌المللی اعلام کردند. به دفتر صنایع دخانی مراجعه کردم و اعلام شد که این نامه به اشتباه برای شرکتم ارسال شده است.
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور گفت: دو سال است که این اشتباه اصلاح نمی‌شود. بهانه‌های مختلف می‌آورند و بدون هیچ‌گونه اشاره به قانون یا ضوابط خاصی، یکباره برخی برندها را خارجی اعلام می‌کنند.
وی ادامه داد: در اعتراض به این تصمیم یکبار می‌گویند که اسمت خارجی است، یکبار دیگر می‌گویند هیات مدیره شرکت خارجی است، بعد می‌گویند چرا ثبت بین‌المللی برند در مادرید یا همان وایفو به نام شخص است و باید به نام شرکت باشد.
کهربا اضافه کرد: به نظر می‌رسد که یک برنامه‌ای در حال پیاده شدن است تا برخی شرکت‌ها را از داخلی به بین‌المللی تغییر دهند زیرا وقتی شرکت از حالت داخلی به بین‌المللی تغییر می‌کند، 15 درصد بر میزان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده‌اش اضافه می‌شود.
وی توضیح داد: اکنون دو سال است که من نتوانسته‌ام مشکل خود را حل کنم. خودشان گفته‌اند که اشتباه شده است. دو بار برند من را به داخلی تبدیل کرده‌اند اما مجددا به بین‌المللی برگردانده شده است. آن افرادی که قبلا برند من را بین‌المللی اعلام کرده‌اند، متاسفانه به دفتر حقوقی وزارت صمت منتقل شده‌اند و در این سمت هم به نامه اولیه خودشان استناد می‌کنند. در حالی که خودشان می‌گفتند آن نامه را که اشتباه زده‌اند.
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور تاکید کرد: این یک مشکل حاد است که برای چند شرکت رخ داده است و کاملا این شرکت‌ها را به سمت تعطیلی می‌برد. ما نامه نگاری کرده‌ایم و حتی ثبت در وایفو را هم عوض کرده‌ایم.
وی اضافه کرد: هر کاری که گفتند را انجام داده‌ایم اما باز هم بهانه می‌آورند که یکی از اعضای هیات مدیره شما مادرش خارجی است. با رئیس جذب سرمایه‌گذاری خارجی کشور صحبت کردم و به او گفتم که این تصمیم با اصل جذب سرمایه‌گذار خارجی منافات دارد. کهربا ادامه داد: زیرا ما وقتی یک سرمایه‌گذار خارجی را جذب می‌کنیم که داخل ایران یک برند داخلی بزند و آن را در ایران ثبت کند، اگر متولیان ستاد صنایع دخانی بگویند چون این فرد خارجی است، برندش بین‌المللی حساب می‌شود و از او مالیات بالا بگیرند، این تصمیم ضد جذب سرمایه‌گذار خارجی است و کسی حاضر به حضور در ایران نخواهد بود.
وی گفت: در این رابطه کسی پاسخگو نیست و نظارتی هم وجود ندارد. این یک مشکل حاد برای صنعت است. باید یک قانون و ضوابطی برای آن بگذارند و طبق این قانون عمل کنند زیرا هر ساله از طریق هیات وزیران نام برندهای داخلی و بین‌المللی به سازمان امور مالیاتی ابلاغ می‌شود. عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور تاکید کرد: در این کار یک فساد و رانت خیلی زیادی وجود دارد. زیرا برخی برندهای خارجی، داخلی می‌شوند و برخی داخلی‌ها تبدیل به برند خارجی می‌شوند و این اتفاق با تصمیم یک فرد می‌افتد که تلفن هم جواب نمی‌دهد. وی بیان کرد: مسعود پزشکیان همشهری ما است. هماهنگ کردم به‌عنوان یکی از اعضای هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی با او دیداری داشته باشم تا درباره این مشکل صحبت کنم. کهربا یادآور شد: مسئله تشخیص اشتباه در برند داخلی و خارجی موضوع چند شرکت است. از ستاد صنایع دخانی اسم شرکت‌ها را می‌توان گرفت. با این کار علنا تیشه به ریشه این کارخانه‌ها زده‌اند.
سیگار الکترونیک، ممنوعه‌ای که همه جا حضور دارد
عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان،صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای دخانی کشور عدم تعیین تکلیف سیگارهای الکترونیک را یکی دیگر از مشکلات صنعت دخانیات دانست و افزود: سیگارهای الکترونیک مثل پاد، ویپ و... که جدیدا آمده است، نه به آن اجازه تولید و نه واردات می‌دهند اما در تهران در تمام پاساژها یک مغازه‌ای وجود دارد که این سیگارها را می‌فروشد. وی تاکید کرد: دولت چهاردهم باید این مسئله را ساماندهی کند یا سیگارهای الکترونیک را جمع کنند و بگویند اجازه نمی‌دهیم که این محصول به فروش برسد یا اینکه مجوز بدهند که تولیدکننده بتواند آن را تولید یا وارد کند و مالیاتش را بدهد. کهربا بیان کرد: این چه محصولی است که در بازار حضور دارد اما اجازه نمی‌دهند که تولید شود. تولید و واردات آن مجوز ندارد اما همه جا هم هست.