بیش از 30 کشور و منطقه در سراسر جهان ممنوعیت‌هایی برای سیگارهای الکترونیکی اجرا کرده‌اند: 21 کشور و منطقه آسیایی/خاورمیانه‌ای: سنگاپور، تایلند، هنگ‌کنگ، ماکائو، تایوان، چین، برونئی، کامبوج، هند، ایران، کویت، لائوس، لبنان، نپال، عمان، قطر، سریلانکا، تیمور شرقی، ترکیه، ترکمنستان، سوریه 3 کشور آمریکای جنوبی: آرژانتین، برزیل، اروگوئه3 کشور آمریکای شمالی: مکزیک، نیکاراگوئه، پاناما 4 کشور آفریقایی: گامبیا، موریس، سیشل، سورینام.

 آیا ممنوعیت مؤثر است؟

در دسامبر 2013، 2FIRSTS تحقیقی چند روزه انجام داد که شبکه‌های زیرزمینی که پس از ممنوعیت سیگارهای الکترونیکی در هنگ‌کنگ پدیدار شده بودند را آشکار کرد. در این شبکه، مصرف‌کنندگان یا کالاهای تقلبی را با قیمت‌های پایین خریداری می‌کنند یا برای سیگارهای الکترونیکی اصل نزدیک به 10 برابر قیمت پرداخت می‌کنند. وضعیت در سنگاپور مشابه است. از زمانی که ممنوعیت سیگارهای الکترونیکی در سال 2018 به اجرا درآمد، این کشور محدودیت‌های شدیدی بر فروش، نگهداری و استفاده از سیگارهای الکترونیکی اعمال کرده است. با این حال، شبکه‌های تجاری غیرقانونی همچنان فعال هستند و تعداد کاربران سیگارهای الکترونیکی همچنان در حال افزایش است. به گزارش The Straits Times در 26 مارس، مصرف سیگارهای سنتی در سنگاپور کاهش یافته است در حالی که نرخ استفاده از سیگارهای الکترونیکی از 3.9% به 5.2% افزایش یافته است. داده‌های وزارت بهداشت سنگاپور نشان می‌دهد که تعداد افرادی که در سال 2023 به خاطر نگهداری یا استفاده از سیگارهای الکترونیکی دستگیر شده‌اند به 7,838 نفر رسیده که نسبت به 4,916 نفر در سال 2022 افزایش 60% داشته است. کشورهایی مانند تایلند، برزیل و مکزیک نیز ممنوعیت‌های جامع بر سیگارهای الکترونیکی اعمال کرده‌اند، اما این محصولات به‌طور کامل ناپدید نشده‌اند. فعالیت‌های قاچاق و تجارت غیرقانونی همچنان گسترده است. این موارد نشان می‌دهد که هرچند هدف ممنوعیت سیگارهای الکترونیکی ایجاد محیطی «بدون سیگار الکترونیکی» است، در عمل منجر به ظهور بازار سیاه مخفی سیگارهای الکترونیکی شده است که تهدیدی جدید برای سلامت عمومی و نظم اجتماعی ایجاد می‌کند.

 چرا اجرای ممنوعیت دشوار است؟

سنگاپور، شهری با مساحت تنها 735 کیلومتر مربع، هنوز هم با وجود اقدامات اجرایی سختگیرانه، در دستیابی به سیاست «بدون سیگار الکترونیکی» مشکل دارد. به‌طور کلی، کشورهای کوچک‌تر در اجرای ممنوعیت‌های سیاستی کارآمدتر هستند. با این حال، سنگاپور با ایالت جوهور، مرکز تجاری در مالزی، مرز دارد که امکان تسهیل فعالیت‌های قاچاق را فراهم می‌آورد. سیگارهای الکترونیکی قاچاقی از طریق ایالت جوهور وارد سنگاپور می‌شود و سپس از طریق شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های آنلاین به مصرف‌کنندگان توزیع می‌شود. با نگاهی به هنگ‌کنگ، به دلیل نزدیکی جغرافیایی به شنژن، که به «شهر مه» معروف است، شبکه حمل و نقل غیرقانونی سیگارهای الکترونیکی می‌تواند به‌راحتی فعالیت کند. این ویژگی جغرافیایی باعث می‌شود که گردش سیگارهای الکترونیکی زیرزمینی به‌طور کامل قابل نظارت و کنترل نباشد. تایلند و دیگر کشورهای جنوب شرقی آسیا نیز با چالش‌های مشابهی مواجه هستند. علاوه بر عوامل جغرافیایی، هزینه بالای اجرای مقررات و تقاضای مستمر مصرف‌کنندگان برای سیگارهای الکترونیکی از دلایل دشواری در اجرای کامل ممنوعیت سیگارهای الکترونیکی است. این عوامل به ادامه وجود بازار زیرزمینی سیگارهای الکترونیکی کمک کرده و چالش‌های جدیدی برای سلامت عمومی و نظم اجتماعی ایجاد می‌کند. علاوه بر این، حتی در کشورهای قاره آمریکا مانند آرژانتین، برزیل و مکزیک که از انتهای زنجیره تأمین دور هستند، حمل و نقل سیگارهای الکترونیکی کاملاً از مزیت جغرافیایی خود محروم شده است، اما با این حال بازار سیاه پر رونقی تحت ممنوعیت به وجود آمده است. چندین کارشناس صنعت آشنا با بازار سیگارهای الکترونیکی اظهار داشتند که علاوه بر هزینه‌های بالای اجرایی که مانع از توجه نهادهای نظارتی به موضوع می‌شود، عامل دیگر «سیاست بی‌تفاوتی» گمرک و مقامات نظارتی در این کشورها است. بسیاری از کارشناسان در حوزه‌های کنترل توتون و کاهش آسیب نگران این هستند که ممنوعیت کامل سیگارهای الکترونیکی ممکن است منجر به افزایش تجارت سیاه و سایر فعالیت‌های جنایی مرتبط شود و امکان‌پذیری و تأثیر بالقوه ممنوعیت کامل سیگارهای الکترونیکی را به موضوعی بسیار بحث‌برانگیز تبدیل کند. در حال حاضر، دولت‌ها و مؤسسات تحقیقاتی در سراسر جهان به‌طور فعال در حال انجام تحقیقات علمی و بحث‌های سیاستی در مورد اینکه آیا باید سیگارهای الکترونیکی کاملاً ممنوع شود یا فقط نوع خاصی از آن‌ها هستند. ‏2FIRSTS به نظارت بر تحولات در این زمینه ادامه خواهد داد.

ترجمه: علی سرورنیا

منبع: ‌tobaccoasia