اختلاف مالیاتی بر سر دخانیات

نمایندگان مجلس روز گذشته و در ادامه بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه با 109 رای موافق، 73 رای مخالف و 10 رای ممتنع از مجموع 199 نماینده حاضر در جلسه با افزایش 15 تا 50 درصدی مالیات بر سیگار در طول برنامه هفتم توسعه، موافقت کردند. افزایش مالیات سیگار انتقاداتی را در صحن مجلس به دنبال داشت. محسن زنگنه، سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه یکی از این مخالفان بود که تاکید کرد: سیگار بخشی از سبد معیشت مردم بوده و افزایش هزینه آن به مردم تحمیل می شود. از سوی دیگر به گفته کارشناسان افزایش بیش از حد مالیات محصولات منجر به قاچاق آنها خواهد شد. همچنین داوود منظور، رئیس سازمان برنامه وبودجه در مخالفت با این بند الحاقی، گفت: اکنون انواع سیگار به انحای مختلف قاچاق می شود و اگر مالیات و قیمت سیگار را به طور رسمی افزایش دهیم، به یقین قاچاق آن نیز افزایش پیدا خواهد کرد؛ ضمن آنکه پیام تورم به جامعه مخابره می شود.

در بند الحاقی 5 ماده 73 لایحه برنامه آمده است: علاوه بر مالیات ارزش افزوده خاص محصولات دخانی موضوع بند «ت» ماده (26) قانون مالیات ارزش افزوده، مالیات عملکرد، حقوق ورودی و حق انحصار بر محصولات دخانی، از ابتدای سال 1403 مالیات هر نخ سیگار نسبت به قانون بودجه 1402 کل کشور سالانه به شرح زیر افزایش می یابد: تولید داخل با نشان ایرانی 15درصد؛ تولید داخل با نشان بین المللی 25درصد، سیگار وارداتی با هر نشان 50درصد.

مقابله با واردات از طریق مالیات

جعفر قادری، عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم، در گفت وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به نگاه مخالفان و موافقان افزایش مالیات بر سیگار، گفت: دو نگاه متفاوت در خصوص افزایش مالیات سیگار وجود دارد. آقایان در وزارت بهداشت و کمیسیون بهداشت معتقدند که باید مالیات بر واردات سیگار شدیدا افزایش پیدا کند که امکان واردات وجود نداشته باشد یا کمتر شود. همچنین منابعی برای مباحث بهداشت و درمان تامین شود. از سوی دیگر وزارت صمت و دولت معتقدند که افزایش مالیات بر واردات سیگار می تواند قاچاق را تشدید کند. چون کنترل و مراقبتی هم از بسیاری از مرز ها نمی توان انجام داد و در قالب کولبری واردات سیگار قاچاق به یکی از سوژه ها تبدیل می شود و مشکلاتی را ایجاد می کند.

او با اشاره به استدلال کمیسیون تلفیق برای افزایش مالیات سیگار، ادامه داد: در کمیسیون استدلال می کردند که نسبت به سایر کشورها مالیات کمی از سیگار می گیریم و چون قیمت سیگار پایین است خیلی از افراد تشویق می شوند که به صورت تفننی به سمت سیگار بروند و این موضوع تبدیل به عادت می شود و در نهایت کنترل آن مشکل است. بنابراین باید هزینه استفاده از سیگار را بالا برد تا انگیزه برای استفاده از سیگار را کم کرد. در هر حال اجماعی در افزایش مالیات بر سیگار وجود نداشت و این بند به صورت ناپلئونی رای آورد.

این عضو کمیسیون برنامه وبودجه مجلس، خاطرنشان کرد: همواره در بودجه سالانه بحث افزایش مالیات سیگار به چالشی میان موافقین و مخالفین تبدیل می شود و به نظر می رسد وزارت بهداشت و کمیسیون بهداشت از دو جنبه یعنی هم بحث بازدارندگی و هم بحث درآمدی به قضیه نگاه می کنند و برخی آقایان دیگر معتقدند که فشار آوردن زیاد باب قاچاق را باز می کند. قادری تاکید کرد: دولت شدیدا با افزایش مالیات سیگار مخالف و معتقد بود که این امر مشکل ایجاد می کند. کار کارشناسی برای افزایش مالیات بر سیگار باید از سوی دولت انجام می شد و دولت نه تنها کار کارشناسی انجام نداده بود، بلکه با افزایش مالیات سیگار مخالف بود. افزایش مالیات بر سیگار پیشنهاد کمیسیون بهداشت بود.

کاهش مصرف سیگار در دستورکار پارلمان

همچنین بهروز محبی نجم آبادی، عضو کمیسیون برنامه وبودجه اظهار کرد: افزایش مالیات سیگار در مجلس موافقان و مخالفانی داشت و مخالفان معتقد بودند که این بند باعث کاهش استفاده مردم از سیگار نمی شود و بیشتر مردم از حوزه کالاهای اساسی خود می زنند و سیگار تهیه می کنند. از سوی دیگر این گروه معتقد بودند که افزایش قیمت سیگار موجب قاچاق سیگار خواهد شد. او ادامه داد: اما موافقان معتقدند که اگر مقایسه ای با سایر کشور ها داشته باشیم در بسیاری از کشورها 75 درصد بر دخانیات مالیات می گیرند و پژوهش ها نشان می دهد که این مالیات باعث کاهش استفاده از سیگار می شود.

اعضای کمیسیون بهداشت و درمان معتقد بودند که باید تلاش کنیم اساسا به دلیل اینکه سیگار یک ماده مرگبار و یک ماده مخدر دارد و 30 درصد از سرطان ها ناشی از استفاده از سیگار است، از دخانیات استفاده نشود. افزایش مالیات به نوعی بالا بردن هزینه استفاده است. بنابراین این استدلال محکمی بود و رای بینابینی وجود داشت، اما در مجموع افزایش مالیات بر سیگار رای آورد. این نماینده مجلس با اشاره به احتمال قاچاق سیگار با افزایش مالیات بر محصولات دخانی، یادآور شد: حاکمیت موظف است که جلوی قاچاق را بگیرد. استدلال اعضای کمیسیون بهداشت به دلیل خطراتی که سیگار در حوزه بیماری ها دارد و مشکلاتی را در این حوزه برای کشور به وجود آورده محکم بود و کسانی که سیگار می کشند باید هزینه بیشتری پرداخت کنند.

همچنین مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم در مجلس با دفاع از مصوبه افزایش مالیات سیگار، گفت: زمانی که وزیر بودم در اجلاس سالانه سازمان جهانی بهداشت بحث ممنوعیت سیگار مطرح شد و مصوبه جهانی برای ممنوعیت سیگار و اجتناب از اینکه بچه ها بتوانند سیگار بخرند، عنوان شد. 70 درصد تنباکوی دنیا در آمریکا تولید می شود و شرکت های بزرگی دارند و این شرکت ها لابی کرده بودند که نگذارند این موضوع در سازمان جهانی بهداشت تصویب شود، اما نتوانستند دلیلی بیاورند که حتی یک نفر با آن موافقت کند. او ادامه داد: تمام تحقیقات در سازمان جهانی بهداشت نشان می داد که سیگار برای سلامت انسان برای مغز، چشم، دهان، گلو و... صدماتی را ایجاد می کند. شرکت های تولیدکننده سیگار در آمریکا نتوانستند در اجلاس سازمان جهانی بهداشت حتی یک مقاله بیاورند که نشان دهنده مفید بودن سیگار باشد چون آنها به دنبال این بودند که عنوان کنند سیگار اعصاب را آرام می کند.

بنابراین در حال حاضر در هیچ یک از ساختمان های سازمان ملل و هیچ کدام از قسمت ها حق ندارند سیگار بکشند. چون نه تنها سیگار برای کسی که سیگار می کشد ضرر دارد بلکه به کسی که دود آن را تنفس می کند هم آسیب می زند. این عضو کمیسیون تلفیق با اشاره به بحث ممانعت از قاچاق سیگار که در سازمان بهداشت جهانی به تصویب رسیده، تصریح کرد: شرکت های تولید سیگار مکلف شدند سیگاری را که صادر می کنند، ثبت کنند و قاچاق نباید انجام شود. اگر سیگار به کشوری قاچاق می شود می توانند شکایت کنند که چطور این قاچاق انجام شده است. پزشکیان در خصوص استدلال کمیسیون تلفیق برنامه هفتم برای افزایش مالیات سیگار خاطرنشان کرد: استدلال ها روشن است و در کمیسیون معتقد بودند مالیات سیگار باید بیش از عددی که در نهایت در لایحه آمده است، افزایش یابد، اما تفاهم انجام شد و افزایش کمتری به تصویب رسید.

او در خصوص میزان افزایش مالیات سیگار در برنامه هفتم نسبت به برنامه ششم اظهار کرد: در برنامه ششم مالیات بر محصولات دخانی تا 120 درصد بود و بر اساس برنامه هفتم تا 180 درصد می رسد. این نماینده مجلس با اشاره به احتمال قاچاق افزود: در سازمان بهداشت جهانی مصوب شده، شرکت هایی که تولیدکننده هستند باید مقصد ارسالشان را اعلام کنند و اگر سیستم پیگیری کند که خارج از مقاصد اعلامی در کشور دیگری پخش می شود می توانند شکایت و جلوگیری کنند. به علاوه اینکه حاکمیت باید از قاچاق جلوگیری کند. پزشکیان در مورد اینکه آیا در صورت قاچاق سیگار به کشور، افزایش مالیات به ضرر شرکت های دخانیات تمام نمی شود، گفت: به خطر افتادن سلامت انسان ضرر است یا شرکتی که سیگار تولید می کند و می فروشد؟ بیش از 60 هزار نفر در سال به دلیل استفاده از سیگار به بیمارستان ها مراجعه می کنند. حاکمیت نباید اجازه دهد که یک عده سیگار بکشند و با دود سیگار دیگران را در معرض خطر قرار دهند. مهم سلامت مردم است.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد شماره ۵۸۵۳ مورخ ۳۰ مهر ماه ۱۴۰۲